مدیریت هر کسبوکاری نیاز به دانش و آگاهی در زمینههای مختلفی دارد. در این میان یکی از مهمترین ابزارهایی که هر مدیری برای به سرانجام رساندن کسبوکارش به آن نیاز دارد، آگاهی از اصول بازاریابی و فروش است. در مقالهای که پیش رو دارید، اصول بازاریابی و فروش مطرح شده و با ارائهی مثال و نمونه، شرح داده میشوند.
شاهراه کسب وکار
هر کسبوکاری، بدون فروش، از بین میرود؛ اما جذب مشتریان صرفا به دلیل داشتن سالها تجربه، مدارک عالی، یا حتی بهترین محصول رخ نمیدهد. فروش به گفتهی افراد مجرب در این زمینه، هنر و علمی است که مستلزم مهارت در هر دو رشته است. مدیران فروش به فروشندگان خود در زمینهی پرسوجو، گوش دادن و بستن قرارداد آموزش میدهند. فروش زمانی رسما به انجام میرسد که یا قرارداد پرداخت برای کالاها و خدمات به امضا برسد و یا در عوض کالاها و خدمات، پول پرداخت شود. این کار را میتوان از طریق جلسات رو در رو، تلفن یا اینترنت و توسط شخص ثالثی مانند دلال معاملات املاکی انجام داد.
دو نوع رویکرد فروش وجود دارد: مدل بنگاه به بنگاه (B2B) و مدل بنگاه به مصرفکننده (B2C). هر کدام از این رویکردها مستلزم استراتژیها و تکنیکهای متفاوتی هستند. فروشهای B2B معمولا مستلزم حضور نمایندهی خریدی است که تصمیماتی که به نفع شرکت است را اتخاذ کند. معمولا هدف این معاملات، کارآمدتر و سودآورتر ساختن کسبوکار است در حالی که فروشهای B2C معمولا به منظور تامین لذت، رضایت یا کارایی صورت میگیرند. فروشها یا به طور مستقیم از طریق تعامل بین فروشنده و خریدار انجام میشوند و یا به طور غیرمستقیم از طریق دهان به دهان یا سایر روشهای بازاریابی. پلتفرم اینترنت، فروشهای مستقیم مانند وبسایت تجارت الکترونیک را با فروشهای غیرمستقیم از طریق ابزارهای بازاریابی مبتنی بر وب ترکیب میکند.
مدیران فروش مسئولیت آموزش گروههای فروش دربارهی چگونگی کشف مشتریان احتمالی، مدیریت قلمروها، رسیدن به اهداف فروش و ایجاد پایگاه مشتری را بر عهده دارند. آنها مسئول پیشبینیهای فروش و تحلیل فروش هم هستند که شامل دادهکاوی، سیستم مرور سابقهی فروش و هدف قرار دادن الگوهای خرید است. مدیر از طریق گروهها و گزارشهای شرکت به اطلاعات دست مییابد. سپس یافتههای خود را به مدیر بالادستی که از این اطلاعات برای هدایت شرکت استفاده میکند گزارش میدهد.
چرخهی فروش
در هر تلاشی در جهت فروش، چرخهای وجود دارد. این چرخه زمانی شروع میشود که مشتری احتمالی از وجود پیشنهادی آگاه میشود و به طور ایدهآل با خرید به پایان میرسد. این چرخهی فروش میتواند بسیار سریع باشد مانند خرید محصولات غذایی، یا فرایندی طولانی باشد مانند خرید تجهیزات سنگین یا ساختمانها. مشتریان احتمالی علاقهمند، در مراحل مختلفی از این چرخه در نظر گرفته میشوند که کانال ارتباطی نامیده میشود. کارشناسان بر سر این موضوع توافق دارند که مراحل این کانال ارتباطی عبارتند از:
سرنخ: این اصطلاح به فرصتهای جدید مبتنی بر تعلق احتمالی مشتری به گروهی (مانند کسانی که محصول مشابهی را در گذشته خریداری کردهاند) اشاره دارد.
مشتری احتمالی: با خریدار بالقوه از طریق تماس سرد (تماس تلفنی) ارتباط برقرار میکنید و ممکن است او به پیشنهاد شما علاقهمند شود.
مشتری احتمالی واجد شرایط یا «گرم»: نیازهای مشتری احتمالی از طریق پیشنهادتان برآورده میشود و او برای خرید متقاعد میشود.
مشتری احتمالی «داغ»: فروشنده در شرف بستن قرارداد است. مخالفتهایی از سوی خریدار وجود دارد که قبل از فروش باید رفع شوند.
مشتری: خریدار تصمیم به خرید میگیرد.
پس از آنکه فروش به انجام رسید، مدیران باید مطمئن شوند که این مشتری، به مشتری همیشگی تبدیل خواهد شد. برای این کار، فروشنده میتواند ارتباط خود را با مشتری حفظ کند یا محرکهایی برای تکرار خرید پیشنهاد دهد. عملکرد شرکت پس از فروش، به اندازهی خود تجربهی فروش اهمیت دارد. ممکن است کسبوکارها میلیونها تومان خرجِ پی بردن به سطوح رضایت مشتریان خود و وفاداری آنها به شرکت کنند. با این حال، این مسئله به طور عمده مورد قبول است که تلاش برای حفظ مشتریان فعلی نیازمند تلاش کمتری در مقایسه با جذب مشتریان جدید است. به همین دلیل، مدیر باید به تمرین مدیریت روابط مشتری (CRM) بپردازد.
مدیریت روابط مشتری
حفظ روابط با مشتریان، یکی از اصول بازاریابی و فروش است. مدیران زیرک میدانند که به انجام رساندن فروش، به معنای اتمام تجربهی خرید برای مشتری نیست. دانستن اینکه کجا، چگونه و چه زمانی مشتریان به خرید میپردازند، برای سلامت بلندمدت شرکت مهم است.
در فروشهای پیچیدهتر، به ویژه فروشهای B2B، گروه فروش اطلاعات مربوط به مشتریان احتمالی را گردآوری میکنند که برای تحلیل وارد سیستم میشوند. پس از آنکه فروش به انجام رسید، دادههای مربوط به حساب آن مشتری طبقهبندی شده و این مشتری با سایر مشتریان گروهبندی میشود. این کار، پایگاه مشتری شرکت را به وجود میآورد. نرمافزارهایی وجود دارند که مدیر فروش را قادر میسازند تا دادههای جمعآوری شده در مورد جزئیات مختلف فروش را تحلیل کنند. مدیران از این اطلاعات برای هدایت اقدامات فروش به حوزههایی استفاده میکنند که بهترین نتایج را به بار خواهد آورد. بسیاری از سیستمها مدلهای پیشبینی فروش در اختیار میگذارند که فروشهای آینده را بر اساس گرایشهای فعلی پیشبینی میکنند. این مدلها به ارزیابی نرخ رضایت مشتری هم میپردازند؛ این دادهها برای تعیین شیوهی عدم از دست دادن مشتری و تعیین نقطهی متمرکزسازی انرژی به منظور ترغیب روابط بلندمدت حیاتی هستند.
گروههای فروش
شرکتهایی که در مناطق بزرگی، مثلا در چندین استان یا در کل کشور، به کسبوکار میپردازند، معمولا گروههایی برای رسیدگی به اقدامات فروش دارند. میزان تراکم جمعیتی که کسبوکار به رفع نیازهای آنها میپردازد بر تعداد اعضای گروه تاثیر مستقیم دارد. برخی از شهرها مثل تهران و اصفهان و تبریز و… هستند که به تنهایی چندین نمایندهی فروش نیاز دارند. هماهنگسازی میان قلمروهای مختلف، یکی از نقشهای اصلی مدیر فروش است. اوست که تعیین میکند چه کسی هر قلمرو را تحت پوشش داشته باشد و از هر منطقه چه چیزی انتظار میرود، و اوست که مطمئن میشود فرصتهای منصفانهای برای به انجام رساندن فروش برای هر یک از اعضای گروه وجود دارد. مدیر اهداف بلندمدت را هم علاوه بر اهداف کوتاه مدتی که برای دستیابی به اهداف بلندمدت باید برآورده شوند، مشخص میکند. ایجاد انگیزه و رقابت برای پاداشها یکی از روشهای مؤثرِ تشویق نمایندگان فروش برای رسیدن به اهداف تعیین شدهی آنهاست. قدردانی کردن از ایشان نیز محرک مؤثری است.
اگر کسبوکاری چندین پیشنهاد ارائه دهد، گروهها فرصتهای بیشتری برای فروش دارند. به گروهها آموزش انجام فروش متقاطع (فروش محصولات متنوع به مشتری)، بیشفروشی و فروش محصول متفاوت داده میشود؛ این استراتژیها شامل متقاعد ساختن مشتریان به خرید محصولات یا خدمات جایگزین یا اضافیای است که شرکت پیشنهاد میدهد. بستهبندی فروش زمانی رخ میدهد که عناصر دیگری نیز با قیمتی کمتر به ازای هر خرید اضافه شود. این استراتژیها همگی زمانی به بهترین نحو صورت میگیرند که نمایندگان فروش نیازهای مشتری احتمالی را درک کنند.
گروههای فروش به صورتی سازماندهی میشوند تا فروش برونسوی و درونسوی انجام دهند. فروش برونسوی شامل نمایندگانی میشود که فعالانه به دنبال مشتریان هستند مانند فروشندهی سنتی دورهگرد، در حالی که اعضای درونسوی به بازدیدکنندگانی که نزدشان میآیند رسیدگی میکنند، مانند فروشگاههای خرده فروشی. گروههایی که برای فروشهای رو در رو سازماندهی میشوند، کانالهایی که مستلزم نیروی انسانی بسیاری است را برای انجام فروشها به وجود میآورند و گاهی برای بستن قرارداد به چندین ملاقات نیاز دارند. اگر چه پیشبینی (تعیین سرنخها) ملاقاتها را میتوان به روشهای دیگری انجام داد، اما تا زمانی که با خریدار محتمل ملاقات صورت نگیرد، خریدی رخ نخواهد داد.
فروش تلفنی از طریق تماس تلفنی صورت میگیرد. اگر کسبوکاری، محصول یا خدماتی را در اختیار میگذارد که عموما شناخته شده است، این تکنیک فروش میتواند موثر باشد زیرا نمایندگان فروش میتوانند هر روز تماسهای زیادی برقرار کنند. احتمالا اینترنت کارآمدترین روش فروش است، زیرا فقط به چند کارمند برای رسیدگی به قلمرویی بزرگ نیاز دارید با این حال این روش ارتباطی گاهی محدود به نظر میرسد. مزیت تلفن این است که هم تماسهای بسیاری برقرار میکند و هم ارتباط دو جانبهی مؤثرتری را به وجود میآورد.
قیمتگذاری
یکی از عوامل اصلی در مدیریت فروش، قیمتگذاری کالاها یا خدمات است. تکنیکهای فروشی که در موردشان بحث کردیم، اغلب از طریق قیمت پیشنهادی شرکت تعیین میشوند. برخی فروشها با استفاده از قیمتگذاری ثابت انجام میشوند، در حالی که برخی دیگر با استفاده از قیمتگذاری پویا انجام میشوند. چندین رویکرد بر اساس سیستمهای قیمت ثابت وجود دارد که مدیر میتواند از آنها استفاده کند:
قیمتگذاری مبتنی بر رقابت: با استفاده از قیمتهای رقبای اصلی به عنوان راهنما، مدیری که هزینههای تولید و ارسال مشابهی دارد، میتواند قیمت مشابهی را تعیین کند.
قیمتگذاری افزون بر هزینه: این قیمتگذاری سادهترین روش است و عبارت است از افزودن اضافهبها به هزینهی تولید برونداد، که معمولا درصد تعریف شدهای، مانند ۱۰ درصد است. این اضافهبها، سود حاشیهای به شمار میرود.
قیمتگذاری مبتنی بر بازار: مدیر، منحنی تقاضای کالاهای مشابه را مشاهده میکند تا قیمت مناسبی برای بازار هدف تعیین کند. این کار معمولا مبتنی بر کشش قیمت محصول است و نشان میدهد چه زمانی تغییرات قیمت بر تقاضا تأثیر میگذارند.
قیمتگذاری نفوذی: این روش که معمولا برای پیشنهادهای جدید به کار میرود، به منظور حضور قوی در بازار، قیمت پایینی تعیین میکند. پس از آنکه سهم بازار قابل توجهی به وجود آمد، این قیمت افزایش مییابد.
قیمتگذاری گزاف: برای کسبوکارهایی که مزیت رقابتی دارند، قیمت به طور مصنوعی بالا تعیین میشود تا مشتریان اولیه یا کسانی که در ابتدای این روند هستند را جذب کنند. معمولا زمانی که رقبا وارد بازار میشوند، قیمت کاهش مییابد.
قیمتگذاری روانشناختی: این قیمتگذاری باعث ایجاد پاسخ روانشناختی میشود، مانند تعیین قیمت ۹۹۹ تومان به جای گرد کردن آن به ۱۰۰۰ تومان.
قیمتگذاری بالا: تعیین قیمت مصنوعی بالا از طریق برقراری ارزش بالایی مانند غذای ویژه.
قیمتگذاری مقتصدانه: تعیین پایینترین قیمت، که معمولا کمتر از قیمتگذاری رقبا است. سوپرمارکتهای زنجیرهای از این استراتژی برای پیشنهاد محصولات مشابه با برچسبهای خود و با قیمت کمتر استفاده میکنند.
قیمتگذاری میتواند تحت تأثیر ادراک عمومی، شرایط اقتصادی فعلی مانند رکود و تاثیرات فصلی مانند هوای زمستانی در مناطق سردتر باشد. مدیران میتوانند از تخفیفها به منظور دستیابی به فروش بیشتر در دورهی کوتاهی از زمان استفاده کنند. کسبوکارهایی که از قیمتگذاری پویا استفاده میکنند به نمایندگان فروش خود امکان میدهند تا در صورت لزوم، انعطافپذیر باشند تا تأثیرات بیرونی را بدون قربانی کردن فروش جبران کنند. به دلیل آنکه بازار گاهی بیثبات است، مدیر قبل از تعیین هزینهای برای پیشنهادش، باید همهی گزینههای قیمتگذاری را مورد بررسی قرار دهد.
بازاریابی چیست؟
برای اینکه با اصول بازاریابی و فروش آشنا شویم، اول باید ببینیم که بازاریابی چیست. بازاریابی به طور کلی ترتیبی است که منجر به فروش میشود. بدون اعلام عمومی آنچه ارائه میدهید، کسبوکارتان در رشد یا حتی ادامهی کار با مشکل مواجه خواهد شد. به گفتهی رابرت بارتلز (Robert Bartels)، پژوهشگر بازاریابی، در کتابش با عنوان The History of Marketing Thought (تاریخ تفکر بازاریابی) اصطلاح «بازاریابی» در اوایل قرن ۲۰ مطرح شد. او توضیح میدهد که نظریهی بازاریابی نوین زمانی به وجود آمد که مشخص شد تقاضا، صرفا در نتیجهی داشتن قدرت خرید نیست. از آن زمان تا کنون، کسبوکارها در تلاش بودهاند تا از طریق ایجاد تقاضا برای عموم جذاب باشند. تقاضا از طریق انتقال ارزشی که پیشنهادی در اختیار میگذارد به خریدار احتمالی، به وجود میآید.
ایجاد تقاضا در نتیجهی متوسل شدن به علائق، مهمتر از آن ارزشها و باورهای شخصیِ مشتریان احتمالی شرکت است. هر کسبوکاری با هدف قرار دادن محرکهای شخصی و جذب مشتریان میتواند به عنوان منبعی برای برآوردن نیازهای مشتریان شناخته شود. پیشنهاد شرکت میتواند مشکلی را حل کند، لذت فراهم کند، در انجام کاری کمک کند، یا مزیت دیگری برای خریدار داشته باشد. این جذابیتها میتوانند در موارد زیر رخ دهند:
اقتصاد: خریدار چه ارزشی در مقابل پرداخت خود دریافت میکند؟ آیا این خرید، مقرون به صرفه به نظر میرسد؟ آیا مردم به لحاظ مالی توانایی پرداخت آن را دارند؟
غرور: آیا خرید، ظاهر فیزیکی را بهبود میدهد؟ آیا شأن خریدار پس از خرید افزایش مییابد؟ آیا خریدار با قبول پیشنهاد، باهوشتر یا آگاهتر به نظر میرسد؟
امنیت: خرید چگونه از خریدار یا عزیزان او در مقابل آسیب فیزیکی، ضرر اقتصادی، یا جایگاه اجتماعی محافظت میکند؟ آیا با خرید کردن میتواند از موقعیت بدی اجتناب کند؟ اگر خریدار، خرید نکند چه اتفاقی خواهد افتاد؟
فرصت: آیا خرید فرصتی برای افزایش ثروت، ارتباط اجتماعی، یا افزایش تأثیر بر دیگران به وجود میآورد؟ آیا خرید به خریدار کمک خواهد کرد تا کارآمدتر و ثمربخشتر شود یا احساس انرژی بیشتر کند؟
مدیران بازاریابی میدانند که فرایند تصمیمگیریای وجود دارد که مشتریان احتمالی قبل از خرید آن را طی میکنند. اگر چه هر خریدار احتمالی تصمیماتی با سرعتهای مختلف اتخاذ میکند، اما به طور کلی جذب پایگاه مشتری، زمانبر است. فرایند بازاریابی که متخصصان برای تاثیرگذاری بر رفتار خریدار به کار میبرند شامل مفهوم AIDAS میشود. این نظریه در اصل در مورد چهار عامل لازم برای کمپینهای بازاریابی موثر بحث میکند: ایجاد توجه (آگاهی)، ایجاد علاقه، ایجاد اشتیاق، و تحریک اقدام به عمل مشتریان احتمالی خود. اطمینان از رضایت نیز به این عوامل اضافه شد تا مکانیسمی برای حفظ مشتریان همیشگی فراهم کند. توصیف این مراحل به شرح زیر است:
توجه: ایجاد آگاهی اولیه نسبت به اینکه این پیشنهاد در دسترس است.
علاقه: به تامل واداشتن مشتری از طریق برجسته کردن ویژگیها، سودها و مزایا.
اشتیاق: افزایش علاقه از طریق مجاب ساختن خریداران بالقوه به اینکه پیشنهاد شما را میخواهند و به آن نیاز دارند.
عمل: تحریک مشتریان بالقوه به اقدام (یعنی خرید کردن)
رضایتمندی: متقاعد ساختن خریداران به اینکه آنها با این خرید راضی خواهند شد.
اساسا دو تکنیک هنگام ایجاد رویکرد بازاریابی وجود دارد. یکی از روشها متقاعد ساختن مشتری احتمالی به خرید آنی است. این رویکرد که «بازاریابی مستقیم» نامیده میشود، شامل پیشنهادی است که معمولا طی دورهی مشخصی از زمان باید به آن پاسخ داده شود. روش دیگر، ایجاد شناخت برند است که باعث میشود مشتری پیشنهاد شما را به خاطر بسپارد. لوگویی ماهرانه یا صدایی منحصربهفرد به تنهایی میتوانند ابزار مفیدی برای کسب هویت برند باشند، اما متخصصان بازاریابی هشدار میدهند که ایجاد هویت به تنهایی تضمینی برای موفقیت نیست؛ پیشنهاد باید وعدههای مزیتی ارائه شده در پیام بازاریابی را براورده کند.
بازاریابی جاویژه
برخی کسبوکارها به جای دسترسی به بازار گسترده، از جاویژه بازار استفاده میکنند. بازاریابی جاویژه با هدف قرار دادن نیازها یا ویژگیهای منحصربهفرد گروه خاصی از مشتریان احتمالی، برای آنها جذابیت ایجاد میکند. برای مثال شرکتی که چیزهای عادی مانند ساعت را به فروش میرساند، میتواند دوام ساعت را برای علاقهمندان به ورزشهای مهیج و خطرناک برجسته کند. اگر چه دوام ممکن است برای مخاطبان بیشتری جذاب باشد اما روشهای بازاریابی توجه ویژهای بر این بخش از بازار دارند. بازاریابان جاویژهی واقعی، همهی مزایایی که پیشنهاد به وجود میآورد را مورد بررسی قرار خواهند داد، سپس پیامهای بازاریابی خود را محدود میکنند تا با مزیت ویژهای برای گروه کوچکتری مطابقت داشته باشند. بازاریابان فیلمهای سینمایی، با استفاده از این تکنیک، برای یک فیلم واحد، چندین تبلیغ مختلف طراحی میکنند.
برای هدف قرار دادن بخشهای بازار گوشه، به مدیری نیازمند است که قبل از طراحی استراتژی، هر بخش را بشناسد. برجستهسازی مزیت، به تنهایی منجر به ایجاد نتایج مؤثر نخواهد شد. مدیر باید از سه قاعدهی مهم برای بازاریابی گوشه پیروی کند:
نیازهای منحصربهفرد آن بخش را برآورده کند. این مسئله ممکن است بدیهی به نظر برسد اما اطمینان از اینکه پیشنهاد شما مشکلات خاص آن بخش را حل میکند یا در رسیدن به اهداف منحصربهفرد آن بخش کمک میکند برای ایجاد جذابیت در مخاطبان محدود امری حیاتی است. حتی اگر محصول، کالایی مانند صابون باشد، باز هم مدیر بازاریابی باهوش میتواند برای برجستهسازی تاثیر آن بر گروهی خاص مانند والدین، کمپینی به وجود آورد.
به زبان آنها صحبت کند. کمپینهای موفق از طریق عناصری مانند موسیقی، کلیپهای تصویری و زبان با مخاطبان خود ارتباط برقرار میکنند. برای آنکه کمپین موفق شود، پیشنهاد باید با تصویری که مخاطب تجسم میکند مطابقت داشته باشد. تبلیغات اتومبیل برای ارتباط با خریدارانی با سنهای مختلف از ژانرهای موسیقی متفاوتی استفاده میکنند.
رقیبان را بشناسد. از فعالیتهای بازاریابی شرکتهایی که همان پیشنهاد را ارائه میدهند مطلع باشد. برجسته بودن برای تثبیت حضور در بازار مهم است اما با ایجاد آنچه که هم اکنون در بازار وجود دارد وقت خود را تلف نکنید. اگر کسبوکارهای دیگر در هدف قرار دادن این گوشه موفق بودهاند، از استراتژیهای مشابه استفاده کنید.
مدیریت بازاریابی
اگر چه برخی از بازارها بخش بازاریابی دارند و برخی دیگر شرکتهای مستقلی را برای طرح و اجرای برنامههای بازاریابی استخدام میکنند، اما مدیر بازاریابی معمولا فردی است که مسئولیت هماهنگسازی ایجاد و اجرای کمپین را بر عهده دارد. مدیران باید الگوهای خرید بخشهای بازار را بشناسند؛ پیامها و استراتژیهای بازاریابی که به کار خواهند رفت را مشخص کند؛ ایجاد محتوای تبلیغاتی و بازاریابی را هدایت و نظارت کند؛ و کانالهای ارتباطی از جمله رسانهها را برای انتشار پیام تعیین کند. همچنان که کمپین پیشرفت میکند، مدیر بازایابی به پایش سطوح پاسخ میپردازد و بر اساس آن استراتژی کمپین را تطبیق میدهد. مدیر بازاریابی با دنبال کردن کمپین، نتایج را مورد تحلیل قرار خواهد داد و یافتههای خود را به مدیریت بالادست گزارش خواهد داد. از آنجا که کسبوکارها انتظار دارند سرمایهگذاری بازاریابیشان بازده داشته باشد، مدیران باید «بازار را به دستی تشخیص دهند».
چند عنصر اساسی وجود دارد که بر کمپین بازاریابی تأثیر میگذارند. مدیران ممکن است برخی یا همهی این عناصر را کنترل کنند که به آن آمیزه بازاریابی گفته میشود. چهار عنصر اصلی اکثر کسبوکارها که به آنها «چهار P» گفته میشود، مبنای کمپین بازاریابی را تشکیل میدهند. این عناصر عبارتند از:
محصول: محدودهی کلی پیشنهاد شامل گارانتیها، ویژگیها، بستهبندی و کارکردهای پشتیبانی.
قیمتگذاری: هزینهی دسترسی به کالاها یا خدمات از جمله تخفیف، استرداد وجه و قیمتگذاری مجموعهی محصولات.
تبلیغات: روش انتقال پیام شامل آگهی، تبلیغ، اعلان و غیره.
تهیهی کار: نام دیگری برای شیوهی انتقال پیشنهاد به خریدار مانند بازار خردهفروش یا زمانبندی خدمات
مدیران قرن ۲۱ در حال حاضر هنگام کاربرد این عناصر، عنصر مردم را نیز با در نظر گرفتن تجارب شخصی، محرکها و تمایلات به آنها اضافه میکنند. در صنایع خدماتی، مدیران بازاریابی عنصر فرایند را که مراحل لازم برای فراهم کردن خدمات را در نظر میگیرد، و عنصر شواهد فیزیکی را که با استفاده از تصدیقنامهها، برهانها، یا مطالعات موردی فقدان محصول محسوس را مورد توجه قرار میدهد اضافه میکنند.
هدف بازاریابی
رای آشنایی با اصول بازاریابی و فروش، بیایید ببینیم هدف از بازاریابی چیست. در نگاه نخست، به نظر میرسد که بازاریابی صرفا روشی برای مطرح کردن کسبوکار است. همانطور که کسبوکارهای بیشماری در سراسر دنیا پی بردهاند، تنها آگهی دادن و نصب تبلیغ منجر به سرازیر شدن گروه مشتریان به سمت شما نمیشود. برای ایجاد کمپین بازاریابی موفق، باید پژوهشهای قابل اطمینانی در مورد رفتار خریدار و نیازهای مشتری احتمالی صورت بگیرد. تلاشهای بازاریابی به منظور به انجام رساندن یکی از موارد زیر طراحی میشوند:
به وجود آوردن مشتریان جدید: فعالیتهای بازاریابی احتمالا اولین مرحلهی نمایش کسبوکارتان به مشتریان احتمالی است. با وجود دنیای عظیمی از پیشنهادهای موجود، مدیر باید استراتژیهایی را به وجود آورد که باعث شود مخاطب آنچه را که شما پیشنهاد میدهید و دلیل اینکه مردم به کسبوکار شما روی میآورند تا نیازهایشان را برآورده کنند به خاطر آورد. شناخت موفقیتآمیز برند زمانی به وجود میآید که مردم بدانند محصول یا خدمات از شرکت شما ارائه میشود. هدف از این بازاریابی، دعوت از مشتریان احتمالی برای امتحان محصولات یا خدمات شماست.
افزایش مقدار خرید: پس از آنکه محصول یا کالا ایجاد شد، اقدامات بازاریابی میتوانند از طریق پیشنهاد آیتمهای بیشتر به همان مشتریان، بر افزایش عامل وفاداری متمرکز شوند. ترکیب مجموعهای از محصولات، روش موثری برای ترغیب مقادیر خرید بیشتر است. تبلیغ کالاها یا چیزهای اضافی در کنار پیشنهاد اصلی نیز میتواند خرید یکباره را افزایش دهد.
افزایش بسامد خرید: پیشنهاد، چه محصول ماندگاری مانند اتومبیل باشد و چه خدمات یکباره، استراتژی بازاریابی باید شامل فعالیتهایی باشند که موجب تکرار خرید میشوند. برخی از استراتژیها شامل عضویت در گروه یا کوپنهایی برای خریدهای آتی هستند. برنامههای وفاداری مشتری به خریداران، دلایلی مثل مشوقهای سخاوتمندانه، برای باقی ماندن با شرکت ارائه میدهد. برنامهی خوب میتواند سرمایهای قوی برای حفظ رشد بلندمدت باشد، با این حال برخی از تحلیلگران بازاریابی استدلال میکنند که به وجود آمدن بازده مشتری وفادار، حدود ۱۸ ماه طول میکشد.
کانالهای بازاریابی
مدیر بازاریابی از روشهای ارسال پیام شرکت آگاه است. او میتواند تلویزیون، رادیو، اینترنت، آگهیهای چاپی، ایمیل و توزیع شخصی را انتخاب کند. کالاها یا خدمات بر شیوهی انتشار پیام تاثیر خواهند داشت؛ همهی پیشنهادها در استفاده از کانالهای مشابه موفق نخواهند بود. متخصصان بازاریابی ترجیح میدهند از کانالهایی استفاده کنند که سنجشپذیر هستند، زیرا این کار تحلیل کمپین را آسانتر میکند، اما بازبینی اثربخشی برخی از روشها دشوار است.
تبلیغ ایمیلی مستقیم برای بازاریابی مبتنی بر مشتری محصولات یا خدمات مؤثر است. البته تبلیغات تلویزیونی یا رادیویی به مخاطبان بیشتری میرسد، اما گزینهی گرانتری است و سنجش آن بر حسب نرخ پاسخدهی دشوار است. هم تلویزیون و هم رادیو امکان پخش تبلیغات مستقیم واکنشی از طریق آگهیهای بازرگانی اطلاعاتی که برخی اوقات «infomercials» خوانده میشوند مثل تجهیزات خانگی تناسب اندام را فراهم میکنند. اینترنت، محدودهی جدیدی از امکانات بازاریابی را به وجود آورده است. بازاریابی اخیرا از طریق سایتهای شبکه اجتماعی، که گاهی بازاریابی ویروسی نامیده میشود، نتایجی برای کسبوکارهای مشخصی به بار آورده است. در نهایت، توزیع شخصی روش بازاریابی است که بسیاری از کسبوکارهای کوچک از آن استفاده میکنند مانند توزیع بروشورها یا کارتهای تجاری. وقتی شرکت میخواهد تصویر صمیمانهتر و شخصیتری به وجود آورد این کار بسیار مؤثر است.
ایجاد خلاقیت و نوآوری در کسب و کار یکی از وظایف و ویژگی های اصلی مدیران موفق است.
برای اینکه آن ها به خوبی می دانند که برای پیشرفت کسب و کار به خلاقیت و نوآوری نیازمند هستند و با داشتن روحیه خلاق و نوآور میتوان یک کسب و کار موفقی داشت.
برای اینکه مجموعه خودمان را از افراد خلاق و نوآور تشکیل دهیم و یا این که فرایند خلاقیت و نوآوری را در وجود آنها بیدار کنیم.
هر چه خلاقیت و نوآوری بیشتر باشد گام های موفقیت مجموعه کسب و کار و سازمان بلند تر و محکم تر خواهد بود.
در این مقاله سعی شده است که نگاه نو و تازه ای داشته باشیم که چگونه خلاقیت و نوآوری را در سازمان خود ایجاد کنیم و یا ارتقا ببخشیم.
با تامل در مجموعه دستاوردهای فرهنگی انسان ها در بخش های مختلف ؛ تجهیزات و وسایلی که لوازم زندگی انسان های امروزه را تشکیل داده است؛ به سادگی متوجه خواهیم شد که معمولی ترین وسایل موجود در زندگی انسان ها مثل ظروف غذا و یخچال و اجاق گاز؛ میز و صندلی و تلویزیون و سایر لوازم موجود در اطراف ما ؛محصول و زاده خلاقیت و نوآوری افرادی بودند که سعی داشتند با ایجاد ابتکارات و فکر کردن و عملی کردن آنها این وسایل ها را به وجود بیاورند.
به عبارتی دیگه خلاقیت و نوآوری همین فکر کردن و عملی کردن و برطرف کردن نیازها است.
خلاقیت از دیدگاه مدیران موفق
اندیشمندان و دانشمندان بزرگ تعریف های متفاوتی از خلاقیت داشته اند، بطوریکه خلاقیت به روش های متعددی تعریف شده است.
و هر کدام از این تعریف ها ممکن است صرفا یک بخش و یک بعد از خلاقیت را تعریف کرده باشد.
دانشمند هربرت فوکوس :
خلاقیت عبارت است از هر نوع تفکری که مساله ای را به طور مفید و بدیع حل کند.
دانشمند سیدل:
توانایی ربط دادن و وصل کردن موضوع ها ؛صرف نظر از اینکه در چه حوزه ای یا زمینه ای انجام می گیرد.
دانشمند اریک فروم :
خلاقیت توانایی آگاه شدن و پاسخ دادن است.
دانشمند ابراهام مازلو:
از یک تاجر چنین آموختم که ایجاد یک موسسه تجاری یک نوع خلاقیت است و از یک ورزشکار آموختم که حمله ی کارآمد در هنگام بازی ممکن است یک نوع خلاقیت باشد.
با این تعریف ها مدیران موفق هم از خلاقیت چنین برداشت می کند؛ که به طور کلی ؛ خلاقیت عبارت است از به کارگیری توانایی ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید و همچنین خلاقیت ممکن است در بخش های مختلف یک سازمان و نزد هر کدام از یک کارکنان سازمان ما باشد و به همین دلیل است که مدیران موفق شرایطی را ایجاد می کنند که هر کدام یک از کارکنان اجازه ایجاد خلاقیت را داشته باشند و سعی می کنند که رابطه ای بین انگیزه در کسب وکار و خلاقیت را وجود بیاورند.
بدیهی است که پایه و اساس فعالیت با هر تعریفی و زاویه نگاهی بر مبنای تفکر کردن است.
موانع خلاقیت از دیدگاه مدیران موفق
تمامی کارکنان مجموعه و سازمان ما به طور کلی تمامی انسان ها از استعداد نوآوری و خلاقیت بر خوردار هستند؛ به همین دلیل مدیران موفق این شرایط یعنی ایجاد خلاقیت و نوآوری را ویژه خودشان و یا مدیران ارشد نمی دانند.
مدیران موفق به خوبی می دانند که عوامل بازدارنده ظهور خلاقیت ؛ مهمتر از وجود استعداد خلاقیت است؛ چون که در صورت آزادسازی ذهن از پیش فرض ها و الگوهای رفتاری؛ در مدت زمان کوتاهی می توان قدرت خلاقیت و عملی کردن فکر ها و اندیشه های کارکنان را به طور چشمگیری افزایش داد.
در این مسیر بروز و ایجاد خلاقیت ممکن است موانع زیادی به وجود بیاید که مدیران موفق به خوبی با این مسائل آشنا هستند و می دانند که ایجاد خلاقیت و نوآوری در وجود کارکنان با رفع این موانع به وجود می آید.
مثل:
۱-فقدان اعتماد به نفس
۲-ترس از انتقاد و شکست
۳-تمایل به همسو بودن با اعضای گروه
۴-عدم تمرکز لازم بر روی افکار و ذهن
اغلب انسان ها بر اساس عادت مجموعه رفتارهایی را از خود نشان می دهند و اگر ما تلاش کنیم این موانع را بر طرف کنیم و فعالیت های خودمان را بدون این موانع انجام دهیم این رویه به یک روش ثابت برای انجام کارها تبدیل می شود.
ارتباط خلاقیت و نوآوری درکسب وکار از دیدگاه مدیران موفق
از آنجایی که خلاقیت و نوآوری با قدرت زیادی با هم عجین شده اند ؛اگر بخواهیم تعریف مجزایی از خلاقیت و نوآوری داشته باشیم کار سخت و دشواری است.
خلاقیت، پیدایش و تولید یک اندیشه و فکر نو است.
نوآوری، عملی ساختن اندیشه و فکر است.
به عبارت دیگر خلاقیت به قدرت ایجاد اندیشه های نو اشاره دارد و نوآوری به معنای کاربردی ساختن آن افکار نو و تازه است.
طبق این تعریف خلاقیت لازمه ی نوآوری و تحقق جویی وابسته خلاقیت است.
تکنیک ساده پیشنهادی مدیران موفق جهت توسعه خلاقیت
ا-طوفان فکری:
افراد با مشاهده این که دیگران در حضور جمع در مورد موضوعی اظهار نظر می کنند ؛ طبیعتا ذهن آن ها هم به نوعی درگیر این مسائل می شود و به این موضوعات فکر می کنند.
۲-تکنیک شش کلاه تفکر:
آقای ادوارد دوبونو در کتاب شش کلاه تفکر توضیح کاملی را در این خصوص مطرح فرمودند ؛پیشنهاد می شود جهت آشنایی بیشتر از روش های گوناگون ایجاد خلاقیت و تفکر این کتاب را مطالعه بفرمایید.
۳-گردش تخیلی :
این روش بر اساس دیدگاه روانشناسی به نام گوردون انجام می شود که فرد حالت ساختگی یا به نوعی تصویر سازی می کند.
۴-تفکر موازی :
یک ایده غیر ممکن داشته باشید مثلا زندگی در سیارات دیگر که با توجه به کنکاش در مورد این ایده افکاری و روش ها و ایده های خود را در شرایط متفاوت استفاده کنید.
۵- ارتباط اجباری:
ایده ها و افکار مختلف را در کنارهم قرار می دهیم و سعی می کنیم که بین آن ها ارتباط بر قرار کینم
۶- اعتماد سازی در کسب و کار :
مدیران موفق در کسب وکار شرایطی را ایجاد می کنند که به کارکنان اثبات بشود که مدیران رفتار و عملکرد و تفکر کارکنان اعتماد دارند.
تفکر خلاق داشتن در کسب وکار
تفکر خلاق تفکری است که در آن ابتکار ؛کشف و نوآوری وجود دارد . به عبارت دیگر فرآیند دست یابی به ایده را می توان تفکر خلاق نامید که بخشی از کل فرآیند خلاقیت در کسب و کار است.
دو بخش عمده برای ایجاد تفکر خلاق در کسب وکار
- دستیابی به ایده
- اجرایی نمودن
روش های ایجاد تفکر خلاق در کسب وکار
- جایگزین کردن :
چه کسی ؛ چه چیزی ؛ چه ماده ی دیگری یا چه فرآیندی دیگری را می توان جایگزین مورد انتخابی نمود؟
- ترکیب کردن:
اگر یک ترکیب جدید ایجاد کنیم چه می شود؟
- وفق دادن :
چه ایده ی دیگری پیشنهاد می کنید؟آیا در گذشته ایده ی مشابهی وجود داشته است؟
- ایجاد تغییرات در حیطه کسب وکار :
اگر تغییر معنی ؛تغییر رنگ ؛تغییر حرکت ؛تغییر صدا ؛تغییر رایحه ؛تغییر شکل و تغییر اندام ایجاد شود ؛ چه می شود؟
- بزرگ نمودن :
اگر تکرار بیشتر ایجاد شود ؛قوی تر شود ؛ارزش آن بیشتر شود ؛اگر حجم آن بیشتر شود و یا به واحد های بیشتری تبدیل شود ؛چه می شود؟
- استفاده در کاربردهای دیگر:
این ایده در حالت فعلی خود چه کاربردی دیگری می تواند داشته باشد؟در چه جاهای دیگری می توانیم از آن استفاده کنیم؟
- حذف کردن:
اگر کوتاه شود؛ اگرساده تر شد؛ اگر متراکم تر شد ؛چه می شود؟
- بازآرایی:
اگر اجزا را جا به جا کنیم ؛چه می شود ؟ چه الگوهای دیگری را می توان استفاده نمود؟ چه نقشه های دیگری می توان استفاده نمود؟
ویژگی های افرادی که اهل تفکر خلاق هستند.
۱- انگیزه برای پیشرفت دارند
۲- کنجکاوی فراوان دارند
۳- علاقه زیاد به نظم و ترتیب دارند
۴- قدرت گفتن این که من هم هستم را دارند
۵- اعتماد به نفس دارند
۶- پشتکار زیاد دارند
۷- دارای طرز تفکر انتقادی هستند
۸- افرادی هستند که رابطه بین اهمیت دانش و خلاقیت در کسب وکار را به خوبی می دانند
۹- سرشار از احساس و اشتیاق هستند
۱۰- دارای قدرت تاثیر گذاری برمردم هستند
برای این که تفکر خلاق را در کسب وکار خود تقویت کنیم در ابتدا باید این طرز تفکر را در بین کارکنان خود ایجاد کنیم.
برای این کار روش های متفاوتی وجود دارد که می توانیم از آن برای ساختی یک مجموعه خلاق و کارکنان خلاق استفاده کنیم.
این روش ها عبارتند از :
۱- تشخیص و معین نمودن هدف و هدف گذاری و انگیزه در کسب و کار.
۲- ایجاد و بدست آوردن مهارت های پایه.
۳-تشویق شدن برای به دست آوردن دانش مربوط به حوزه های مشخص و تخصصی.
۴-برانگیختن و تشویق روحیه ی کنجکاوی و کشف کردن.
۵-دقت و اصرار داشتن در سبقت از دیگران و ارائه توانایی های خودمان.
۶-بالابردن سطح باورها و عقاید مان درباره ی خلاقیت.
۷-ارائه فرصت هایی برای انتخاب کردن و کشف.
۸-گسترش دادن و بهتر کردن توانایی های خودمان.
ویتامین D که به عنوان ویتامین نور خورشید هم شناخته میشود، توسط بدن و زمانی که در معرض نور آفتاب قرار گرفته باشد، ساخته میشود. وجود میزان کافی از این ویتامین در خون، به دلایل متعددی اهمیت دارد. این ویتامین علاوه بر سلامت استخوان و دندان میتواند بدن را در برابر سرطان، دیابت نوع یک و ام اس محافظت کند. ویتامین دی موجب سلامت سیستم ایمنی بدن، مغز و سیستم عصبی میشود، میزان انسولین خون را تنظیم میکند و موجب کنترل دیابت میشود، عملکرد ریهها و سلامت قلبی و عروقی را حمایت میکند و بر روی ژنهایی که در رشد سرطان نقش دارند، ویتامین D برخلاف اسمش نوعی هورمون اولیه است و در واقع ویتامین نیست. چون ویتامینها موادی هستند که بدن نمیتواند آنها را تولید کند و باید از طریق رژیم غذایی دریافت شوند. ولی ویتامین دی با جذب نور خورشید، در بدن تولید میشود.
ویتامین دی برای استحکام و سلامت استخوانهای بدن و دندانها ضروری است. ویتامین D را میتوانید با کمک نور خورشید و توسط پوست بدن و یا از طریق رژیم غذایی دریافت کنید تا با کمک به جذب کلسیم، از استخوانهایتان محافظت کند. همه ما خوب میدانیم که کلسیم برای سلامت استخوان و دندان تا چه اندازهای اهمیت دارد، ولی شاید این نکته کمی مورد بیتوجهی قرار گرفته باشد که بدون وجود ویتامین دی کافی در بدن، جذب کلسیم به راحتی انجام نمیشود. پس کمبود کلسیم و ویتامین دی به هم مرتبط هستند. خصوصاً در اوایل کودکی که رشد استخوانها و بزرگ شدنشان به سرعت انجام میگیرد، کلسیم مهمتر میشود. گفته میشود میزان کافی ویتامین دی به جذب فسفات هم کمک میکند.
اثر میگذاردکمبود ویتامین دی به این معنی است که استخوانهای بدن شما محافظت و حمایت کافی برای رشد و تراکم بیشتر را دریافت نمیکنند. با توجه به مطالعاتی که اخیراً انجام شده است، ۲۰ درصد از افراد بزرگسال و حدود ۱۵ درصد از نوجوانان دچار کمبود ویتامین دی هستند.
سنین قبل از سیسالگی، بهترین زمان است که استخوانهای بدن بیشترین تراکم لازم را بسازند. بعد از این سن، یعنی همان سیسالگی تراکم استخوانها کم میشود و حفظ تعادل و همچنین قدرت ماهیچهها را تحت تأثیر قرار میدهند. به همین دلیل است که با بالا رفتن سن، خطر پوکی استخوان و شکستگی آنها در اثر زمین افتادن بالا میرود. بعد از ۳۰ سالگی مصرف و جذب ویتامین دی همچنان جایگاه مهم خود را حفظ میکند چرا که لازم است این اطمینان را به شما بدهد تا با پا گذاشتن به سن میتواند تراکم استخوانتان را حفظ کند.
ویتامین Dدر افراد بالای ۶۰ سال خطر افتادن به دلیل از دست دادن تعادل و ضعف عضلات که از علائم کمبود ویتامین دی هستند، را کاهش میدهد. باید بدانید در این افراد افتادن بر روی زمین یک عامل ریسکپذیر برای شکستن استخوان محسوب میشود. برای تعیین دز مناسب مصرفی به صورت قرص ویتامین دی باید همراه با تست خون، به پزشک مراجعه کنید
چه چیزی باعث کاهش ویتامین دی میشود؟
برخی از افراد جامعه نسبت به دیگران آسیبپذیرتر هستند و ممکن است بیشتر از آنها به کمبود ویتامین دی مبتلا بشوند. این عبارتاند از: نوزادان، کودکان زیر ۴ سال، خانمهای باردار و شیرده، افراد بالای ۶۵ سال، افرادی در معرض کم نور خورشید قرار دارند و اغلب پوست خود را در برابر آفتاب میپوشانند و در اغلب اوقات در خانه هستند و افرادی که پوستهای تیرهتری دارند.
این نکته را باید ذکر کرد که کودکان زیر ۶ ماه نباید در معرض آفتاب مستقیم قرار بگیرند و بهتر است در ماههای فروردین تا شهریور این توصیهها را برای نوزاد خود جدی بگیرید:
ویتامین دی در چه غذاهایی است؟
همانطور که همه میدانید و پیش از این نیز گفته شد، منبع اصلی ویتامین دی نور خورشید است. با وجود اینکه ویتامین دی مورد نیاز بدن را به سختی میتوان تنها از مصرف مواد غذایی جذب کرد، ولی بهتر است مواد غذایی و خوراکیهایی را که دارای میزان بالایی از این ویتامین هستند را بشناسید و بدانید ویتامین دی در چیست. این خوراکیها شامل ماهیهای چرب مانند سالمون، ساردین و شاه ماهی، مواد غذایی غنی شده با ویتامین دی مانند لبنیات غنی، آب پرتقال، شیر سویا، غلات، پنیر و زرده تخم مرغ هستند که به عنوان منابع ویتامین دی در طب سنتی هم شناخته میشوند.
آنچه در مورد ویتامین دی اهمیت دارد، دانستن این نکته است که لزومی ندارد صبر کنید تا به کمبود ویتامین دی مبتلا شوید تا بعد از آن به فکر تأمین میزان مورد نیاز و یا مصرف مکمل و قرصهای دارویی حاوی ویتامین دی و یا آمپول ویتامین دی بیفتید. بهتر است مصرف این قرصها را به صورت مداوم و به میران ماهی یک عدد مصرف کنید. البته دز مصرفی شما به میزان ویتامین موجود در بدنتان دارد و بهتر است برای اطمینان خاطر، آزمایش خون دهید. این میزان با توجه به سن، نوع پوست و حتی بیماریهای دیگری که ممکن است وجود داشته باشد، متغیر است.
مصرف ویتامین D برای کودکان زیر ۵ سال ضروری است و باید به طور مرتب تأمین شود. برای اینکه از نور خورشید بهره ببریدقرار گرفتن در زیر نور آفتاب باید در شرایطی اتفاق بیفتد که دست و پاها نور آفتاب را دریافت کنند. ماههای فروردین تا شهریور و ساعات ۱۱ صبح تا ۳ بعد از ظهر برای ایدئال است. پس بهتر است برای دریافت نور کافی خود به استخرهای روباز مراجعه کنید. نمیتوان به طور دقیق گفت که چه مدت زمان برای دریافت ویتامین دی کافی است، چرا که جذب آن به فاکتورهای مختلفی مانند رنگ پوست و مقدار سطح پوستی که در برابر آفتاب قرار گرفته است، بستگی دارد ولی به طور متوسط برای تولید میزان کافی از ویتامین دی، زمانی که سطح زیادی از پوست در برابر نور خورشید قرار گیرد، ۵-۱۰ دقیقه و ۲-۳ بار در هفته کفایت میکند که این میزان در زمستان متغیر است. مراقب باشید دچار آفتابسوختگی نشوید. مدت زمان قرمز شدن پوست و سوختگی هر فرد هم با دیهمچنین نباید مدت زمان زیادی را زیر آفتاب بمانید چون میتواند سلامت شما را تهدید کند. اشعه ماورای بنفش رسیده از خورشید، برای سلامتی مضر است و در صورتی که مدت زمان طولانی را زیر آفتاب سپری کنید، آسیبرسان است. اگر میخواهید از فواید نور آفتاب بهره ببرید، هرگز بدون استفاده از کرم و لوسیون ضد آفتاب و دارای SPF کافی، زیر نور نروید. این میزان اس پی اف باید حداقل به میزان ۱۵ باشد تا بتواند از اشعه ماورای بنفش محافظت کند. فراموش نکنید که اگر در یک دوره مدت زمان بیشتری را بدون استفاده از محصولات ضد آفتاب زیر نور خورشید قرار بگیرید، خطر ابتلا به سرطان پوست در شما افزایش مییابد.
البته باید بدانید که اگر درون خانه نشستهاید و نور خورشید از پشت پنجره به شما میتابد، باز هم ویتامین دی کافی دریافت نمیشود. اشعه ماورای بنفش نوع بی که برای ساخت ویتامین دی در بدن مورد نیاز است، از شیشه رد نمیشود.
دو نوع مهم از ویتامین D در غالب ویتامین دی ۲ و دی ۳ شناخته شدهاند. دی ۲ توسط گیاهان تولید میشود و ویتامین دی ۳ نوعی از ویتامین است که پوست زمانی که در برابر میزان کافی از نور خورشید قرار گرفته باشد، تولید میکند. مطالعات نشان میدهند که ویتامین D3 به طور کلی از D2 راحتتر جذب میشود و بهتر است به عنوان مکمل استفاده شود. این نوع از مکملها برای افرادی که گیاهخوار هستند هم مناسب است.
نظام روابط صنعتی به عنوان نظامی باز از عوامل مختلفی تشکیل شده است. از آنجا که منافع عوامل و گروههای مختلف موجود در نظام همواره با یکدیگر هماهنگ و سازگار نیست، در بسیاری از موارد به علت ارتباطات و تعاملهای مستمر بین کارگران، مدیریت، سازمانهای کارگری، سازمانهای کارفرمایی،گروههای سیاسی، دولت و سایر عوامل محیطی، اصطکاکهایی پیش میآید که وقوع تعارضات و برخوردهایی را در نظام اجتنابناپذیر میکند. امکان ندارد بتوان این برخوردها را به طور کامل از بین برد، لکن با در نظر گرفتن تمهیداتی میتوان آنها را به حداقل رساند.
چگونگی حل مشکلات نظام روابط صنعتی به ویژگیهای عوامل متشکله آن بستگی پیدا میکند.
یکی از مهمترین عوامل برای رشد و توسعه صنعتی، وجود صلح و آرامش در صنعت و استقرار نظم و انظباط در محیط کار است. اما محیط کاملاً منضبط و خالی از تضاد وجود ندارد.
بروز اختلافهای صنعتی اگر چه به اتحاد و همبستگی کارگران و در نتیجه به بهبود شرایط کار از طریق وضع قوانین و مقررات جدید منجر می شود آثار سویی در بر دارد که وجودشان را نمیتوان انکار کرد. ایجاد اختلال در دریافتی کارگر، کاهش میزان تولید، افزایش هزینه واحد، ایجاد بازار سیاه و افزایش فشار بر مصرفکنندگان، کاهش درآمد ملی، کند شدن پیشرفت و توسعه و به طور کلی زیان رساندن به جامعه از عواقب سوء اختلافها و دعواهای ناشی از کار است.
اختلافها را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
انفرادی
دسته جمعی
اختلاف انفرادی، اختلافی است که از تغییر یا اجرای حق موجود که از قانون، قرارداد کار، قرارداد کارآموزی یا پیمان دسته جمعی ناشی میشود، به وجود آمده باشد، مثل اخراج، عدم موافقت با مرخصی سالیانه، پرداخت مزد کمتر از حد مورد توافق و غیره.
اختلاف دست جمعی، اختلافی است که مربوط به تغییر حق موجود یا ایجاد حق جدید میشود، مانند افزایش مزد، تقلیل ساعات کار و غیره.
ترکیب مراجع حل اختلاف در ایران
برای حل و فصل اختلافهای ناشی از کار در ایران مراحل زیر تعیید شده است:
- مرحله سازش (شورای سازش)،
- هیئت تشخیص،
- هیئت حل اختلاف
اولین راه برای حل اختلافهای ناشی از کار کوشش برای سازش است.
چنانچه اختلافها خیلی دامنه دار و عمیق نباشند سازش بهترین و سریعترین راه برای حل اختلافهاست؛ زیرا به علت استقرار نمایندگان طرفین در کارگاه، امکان دسترسی به اطلاعات دقیق و واقعی در زمان کوتاهتری میسر است و این امر در کیفیت و سرعت رسیدگی اثر مثبتی دارد، هر چند بسیار اتفاق افتاده است که در کارگاهها علاقهای نسبت به طی مرحله سازش نشان داده نشده و اختلافها را مستقیم به مراجع بالاتر حل اختلاف ارجاع کردهاند.
دومین مرحله حل و فصل اختلافهای ناشی از کار، مراجعه به هیئت تشخیص است که جانشین شورای کارگاه شده است.
قانون کار وظایف شورای کارگاه را نیز رسیدگی به اختلافهای کارگر و کارفرما تعیین کرده است.
هر هیئت تشخیص مرکب است از یک نفر نماینده از بین کارکنان واحد کار و امور اجتماعی محل به پیشنهاد مدیر کل کار و امور اجتماعی و تأیید وزارت کار و امور اجتماعی، یک نفر نماینده کارگران به انتخاب کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان و یک نفر نماینده مدیران صنایع به انتخاب کانون انجمنهای صنفی کارفرمایان استان که برای مدت دو سال تشکیل میگردد.
وظایف هیئت تشخیص عبارت ات از:
الف) رسیدگی و اخذ تصمیم در مورد هر گونه اختلاف فردی بین کارفرما و کارگر یا کارآموز که ناشی از اجرای مقررات قانون کار، قرارداد کار یا کارآموزی موافقتنامههای کارگاهی و یا پیمانهای دسته جمعی کار باشد.
ب) رسیدگی و اخذ تصمیم در مورد هر گونه شکایت که راجع به روابط بین کارفرما و کارگر یا کارآموز باشد.
ج) انجام دادن سایر وظایفی که طبق قانون کار و سایر قوانین و مقررات به عهده هیئت تشخیص گذاشته شده است.
هیئت حل اختلاف
هیئت حل اختلاف سومین مرحله رسیدگی به اختلافهای ناشی از کار است. هیئت حل اختلاف از سه نفر نماینده کارگران به انتخاب کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان یا کانون انجمنهای صنفی کارگران استان و یا مجمع نمایندگان کارگران واحدهای منطقه و سه نفر نماینده کارفرمایان به انتخاب مدیران واحدهای منطقه و سه نفر نماینده دولت (مدیر کل کار و امور اجتماعی، فرماندار و رئیس دادگستری محل) یا نمایندگان آنها برای مدت دو سال تشکیل میگردد.
وظایف هیئت حل اختلاف
الف) رسیدگی بدوی به اختلافهای ناشی از اجرای پیمانهای دسته جمعی،
ب) رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورد پروندههای ارجاع شده از هیئت تشخیص،
ج) انجام سایر وظایفی که طبق قانون کار و سایر قوانین و مقررات بر عهده هیئت حل اختلاف گذاشته شده است (مثل رسیدگی به اختلافهای ناشی از قرارداد کارآموزی و یا اختلافهای ناشی از نحوه اجرای طرح طبقهبندی مشاغل در کارگاهها).
به علت فشارها و اعتراضهای متعددی که نسبت به صدور بعضی از آرای غیر قانونی و غیر عادلانه از جانب مراجع حل اختلاف، بخصوص در شهرستانها، بر اثر عدم احساس مسئولیت بعضی از مأموران رسیدگی و فقدان اطلاع کافی از محتوای قوانین و مقررات صورت گرفته بود، وزارت کار و امور اجتماعی تصمیم گرفت مرحله بالاتری برای حل اختلافهای ناشی از کار و نظارت بر حسن اجرای مقررات قانون کار ایجاد کند؛ و این تصمیم را طی ماده واحدهای به شورای انقلاب منعکس کرد.
هر یک از طرفین حق دارند ظرف پانزده روز از تاریخ ابلاغ رأی هیئت حل اختلاف به وزیر کار و امور اجتماعی شکایت کنند. وزیر کار و امور اجتماعی در صورتی که شکایت را قابل رسیدگی تشخیص دهد پرونده را برای رسیدگی مجدد به هیئتی مرکب از نه نفر به شرح زیر ارجاع میکند:
1. یک نفر از مدیران ارشد وزارت کار و امور اجتماعی به معرفی وزیر کار و امور اجتماعی،
2. یک نفر از قاضیان عالی رتبه دادگستری به معرفی وزیر دادگستری،
3. یک نفر از مدیران عالی رتبه وزارت کشور به معرفی وزیر کشور،
4. سه نفر از نمایندگان اصلی یا علی البدل کارگر عضو شورای عالی کار به انتخاب رئیس شورای عالی کار
5. سه نفر از نمایندگان کارفرما، عضو شورای عالی کار به انتخاب رئیس شورای عالی کار.
محاسن و معایب هیئت عالی حل اختلاف
الف) محاسن
مسئول رسیدگی به اختلافها در شهرستانها، در بعضی از موارد تحت تأثیر جو خاص محیط حاکم نمیتوانستند دور از اغراض شخصی یا بدون ترس از تهدید و ارعاب یا حمایتهای محلی، اظهار نظر کنند. در نتیجه آرایی خلاف حق و عدالت و انصاف صادر میشد. به علاوه برخی از مسئولان شوراهای رسیدگی و مراجع حل اختلاف اصولاً اطلاعات و آگاهیهای کافی در مورد نحوه رسیدگی و اظهار نظر درباره دعاوی مطرح شده ندارند که این نیز سبب تنزل کیفیت کار دادرسی و نادرست بودن آرای صادره از جانب این مراجع میشد. از این رو، وجود مرجع ناظری که با تبحر و آگاهی کافی در آرای صادره شده تجدید نظر کند و به طور عادلانه و قانونی و دور از گرایشهای خاص اظهار نظر نمایند، اهمیت زیادی داشت.
ب) معایب
1- چون در سطح کشور فقط یک هیئت عالی حل اختلاف وجود داشت، تعداد پروندههای مرجوعه در مجموع بسیار زیاد میشد و در نتیجه، کندی کار و طولانی شدن مدت رسیدگی را سبب میگردید و با توجه به جنبه فوریتی که در حل مسائل مربوط به کارگر و کارفرما باید رعایت شود طولانی شدن مدت رسیدگی، مشکلی بر مشکلات میافزود.
2- از نظر نحوه دادرسی، حضور کارگر برای ارائه توضیحات ضروری است. اما در لایحه قانونی هیئت عالی تصریح نشده بود و اگر صراحت میداشت انجام دادن آن نیز کاری آسان نبود، چه برای کارگری که محل کار و زندگیش از تهران دور بود، آمدن به مرکز دشواری و دردسر بسیار داشت.
3- تشکیل جلسههای هیئت عالی حل اختلاف با مشکل گرد آوردن افراد مطلع، قضات و مدیران ارشد که دچار ضیق و تنگی فرصت هستند و همچنین پرداخت حق حضور در جلسه، مواجه بود.
4- مشکل مهمتر این بود که در قانون اساسی، وجود دادگاههای اختصاصی کار پیشبینی نشده است و ایجاد هیئت عالی حل اختلاف که در واقع دادگاهی تحت عنوان هیئت بود، از نظر قانونی خالی از اشکال نبود و در عمل نیز اکثریت اعضای این دادگاه اختصاصی منتخب وزیر کار بودند؛ به این صورت که نمایندگان کارگر و کارفرما را رئیس شورای عالی کار (که وزیر کار) تعیین میکند؛ نماینده وزارت کار نیز از جانب خود وزیر انتخاب میشد؛ دو نفر هم که به انتخاب وزیر کشور و وزیر دادگستری معرفی میشدند و فقط یک قاضی در این گروه عضویت داشت.
با توجه به مواد مطروحه و آثار منفی دیگر، هیئت عالی حل اختلاف در قانون کار مصوب 1369 حذف گردید.
اهداف این پژوهش
هدف من و دوستانم از انجام این پژوهش، این بود که بیماری های ایدز و سرطان را به دوستانمان بشناسانیم و به اطلاعات آنان بیافزاییم.
مقدمه
HIV ویروس نقص ایمنی انسانی است. این ویروس موجب عفونت HIV میشود. نشانهی اختصاری HIV ممکن است به خود ویروس و یا عفونت HIV اشاره داشته باشد.
ایدز (AIDS) معرف نشانگان اکتسابی کمبود ایمنی است. ایدز پیشرفتهترین مرحلهی عفونت HIV است. ویروس HIV به سلولهای سیستم ایمنی که با عفونت مبارزه میکنند، حمله کرده و آنها را تخریب میکند. از دست رفتن این سلولها موجب ایجاد اختلال در عمکلرد بدن از نظر مقابله با عفونتها و سرطانهای خاص میشود. بدون درمان، HIV میتواند به تدریج سیستم ایمنی را تخریب کند و به حالت ایدز برسد.
به عقیدهی اکثر دانشمندان، منشا HIV شهر کینشاسا در جمهوری دموکراتیک کنگو بودهاست. در حدود سال ۱۹۲۰ در این منطقه، ویروس HIV از گونهی شامپانزه به انسانها منتقل شد. این امر احتمالا در نتیجه شکار و خوردن شامپانزههایی که حامل ویروس SIV که ویروسی بسیار نزدیک به HIV است، بودهاست. مشخص نیست که تا دههی ۱۹۸۰ چه تعداد افراد این ویروس را به همراه داشتهاند یا دچار ایدز بودهاند؛ HIV ناشناخته بود و انتقال آن با نشانههای قابل تشخیصی همراه نبود.
انتقال HIV از شامپانزه به انسان
ویروس HIV در نتیجهی شکار و خوردن شامپانزههایی که حامل ویروس SIV بودهاند، به انسان منتقل شدهاست. در حالیکه موارد پراکندهای از موارد ایدز قبل از سال ۱۹۷۰ ثبت شدهاست، اطلاعات موجود حاکی از آن است که اپیدمی کنونی در اواسط تا آخر دههی ۱۹۷۰ آغاز شد. تا سال ۱۹۸۰ احتمالا HIV در پنج قاره (آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، اروپا، آفریقا و استرالیا) منتشر شد. در این دوره زمانی احتمالا چیزی حدود ۱۰۰ هزار تا ۳۰۰ هزار فرد عفونی بودهاند.
سویههای ویروس HIV
چهار گروه اصلی مهم از سویههای HIV وجود دارد (M، N، O و P) که با هم اختلافات ژنتیکی ناچیزی دارند. این موضوع حامی تئوری شکار است زیرا هر زمان که ویروس HIV از یک شمپانزه به یک انسان منتقل میشد، در داخل بدن انسان اندکی تکامل پیدا میکرد و سویهای با اندکی تفات ایجاد میشد. این موضوع توجیه کننده این است که چرا بیش از یک سویه از ویروس HIV-1 وجود دارد. سویهای از HIV که بیش از همه مورد مطالعه قرار گرفتهاست، سویه HIV-1 از گروه M بودهاست که همان سویهای است که در کل جهان منتشر شده و مسئول اصلی عفونتهای HIV در دنیای امروز است.
تاثیر ویروس HIV روی سلولها
هنگامی که ویروس HIV وارد بدن انسان شد، مواد ژنتیکی خود را وارد DNAی سلولهای ایمنی میزبان میکند. با انجام این کار، HIV سلول را مجبور میکند که کپیهایی از ویروس بسازد. در همین حال، برخی از سلولهای ایمنی آلوده به ویروس HIV وارد یک حالت خاموش شده و ویروس جدیدی تولید نمیکنند. HIV میتواند برای مدتهای طولانی در این انبار پنهان، مخفی بماند. درمانهای فعلی HIV در کاهش تعداد ویروسهای فعال در بدن بسیار موثر هستند ولی به این خوبی قادر به مقابله با ویروسهای خاموش نبوده و به محض اینکه درمان متوقف شود، آنها مجددا فعال میشوند. این موضوع یکی از دلایل اصلی این است که چرا ما هنوز قادر به درمان HIV نیستیم.
ویروس HIV
پژهشگران معتقدند که نهفتگی HIV یک تصادف نیست بلکه یک تاکتیک سنجیده برای بقا است. این تاکتیک یک مزیت تکاملی برای ویروس است زیرا در مکانهایی که ابتدا ویروس HIV وارد بدن میشود، سلولهای ایمنی زیادی برای حملهی این ویروس وجود ندارد و اگر همهی آنها با فعال شدن از بین بروند، چیزی برای ادامهیافتن عفونت باقی نخواهد ماند. ویروس HIV با استفاده از بهرهبرداری از یک پدیدهی طبیعی درون سلول که نوسانات تصادفی در بیان ژن (نویز) نامیده میشود، قادر به ایجاد یک وضعیت فعال یا خاموش است. ویروس HIV، با استفاده از مکانیسمی که پیرایش جایگزین (alternative splicing) نامیده میشود، ژنهای خود را وارد سلول میزبان میکند.
راه انتشار ویروس HIV چیست؟
ویروس HIV از طریق تماس با مایعات خاصی از بدن فرد دارای عفونت، منتشر می شود. این مایعات شامل خون، مایع منی، مایع کوپر، مایعات واژنی و رکتالی و شیر هستند. انتشار ویروس HIV از یک فرد به فرد دیگر انتقال HIV نامیده میشود. انتقال HIV از زن دارای HIV به کودکش طی دوران بارداری، در زمان زایمان یا تغذیه کودک از شیر مادر، انتقال مادر به کودک خوانده میشود.
در ایالات متحده آمریکا این ویروس عمدتا طی راههای زیر انتشار مییابد:
- داشتن ارتباط جنسی (واژنی یا مقعدی) با فردی که دارای عفونت HIV است، بدون استفاده از پوشش یا مواد حفاظتی.
- استفادهی اشتراکی از وسایل تزریق مانند سوزنها یا سرنگها با کسی که این عفونت را دارد.
جلوگیری از انتقال ویروس HIV
به منظور کاهش خطر ابتلا به HIV، باید در طول رابطه جنسی از کاندوم به شکل صحیح و مداوم استفاده شود، تعداد شرکای جنسی کاهش پیدا کند و هرگز ابزار تزریق به اشتراک گذاشته نشوند. همچنین میتوان از روش پیشگیری قبل از برخورد (PrEP) که روشی برای پیشگیری از ابتلای به HIV است و شامل استفاده از داروهای خاص HIV به صورت روزانه است، استفاده کرد.
داروی HIV
روش PrEP زمانی مطرح میشود که افراد در معرض خطر بالای عفونت HIV، به صورت روزانه از داروهایی استفاده کنند که احتمال ابتلای خود را کاهش دهند. روش PrEP میتواند از ماندن و انتشار ویروس در بدن ممانعت کند. این روش در صورتی که به عنوان یک نسخهی تجویزی به صورت مرتب استفاده شود، بسیار موثر است ولی اگر مصرف آن مداوم نباشد، میزان اثرگذاری آن کمتر میشود.
رعایت منظم و روزانهی توصیههای روش PrEP خطر ابتلای به HIV را در نتیجهی رابطه جنسی، تا بیش از ۹۰ درصد کاهش میدهد. در میان افرادی که دارو تزریق میکنند، این روش خطر ابتلا را تا بیش از ۷۰ درصد کم میکند. طی رابطهی جنسی اگر از تلفیق این روش و دیگر روشهای حفاظتی استفاده شود، خطر ابتلا بسیار کمتر خواهد شد.
انتقال مادر به کودک شایعترین راه ابتلای کودکان به عفونت HIV است. داروهای HIV که به مادر مبتلا به این بیماری طی دوران بارداری و زایمان و نیز بعد از تولد به نوزاد داده میشود، خطر انتقال مادر به فرزند را کاهش میدهند.
ویروس HIV از طریق دستدادن یا در آغوش گرفتن فرد مبتلا، منتقل نمیشود. این ویروس همچنین از طریق تماس با وسایلی نظیر ظروف یا دستگیرههای دری که توسط یک مبتلای به HIV استفاده شدهاست، منتقل نمیشود. این ویروس از طریق هوا، پشه و دیگر حشرات مکندهی خون نیز انتشار پیدا نمیکند.
نشانههای عفونت HIV و ایدز چه هستند؟
طی دو تا چهار هفته پس از عفونت HIV، برخی افراد ممکن است نشانههایی مانند علایم آنفلوآنزا نظیر تب، لرز و بثورات جلدی را تجربه کنند. این علایم ممکن است برای چند روز تا چند هفته تداوم داشته باشند. پس از این مرحله ابتدایی عفونت HIV، ویروس در سطوح بسیار کم شروع به تکثیر میکند. بیشتر علایم شدید عفونت HIV مانند عفونتهای فرصتطلب، برای مدتها تظاهر پیدا نمیکنند. عفونتهای فرصتطلب، عفونتها و سرطانهایی هستند که در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف بسیار بیشتر و شدیدتر نسبت به افرادی که دارای سیستم ایمنی سالمی هستند، بروز میکنند. بدون درمان با داروهای HIV، این عفونت معمولا طی ده سال یا بیشتر تبدیل به بیماری ایدز میشود، هرچند در برخی افراد این روند ممکن است سریعتر هم اتفاق افتد. انتقال HIV در هر مرحله از عفونت امکانپذیر است، حتی اگر فردی که دارای این عفونت است، هیچ علامتی را نشان ندهد.
نشانههای عفونت حاد HIV که طی هفتههای نخست عفونت بروز کرده و اغلب با آنفلوآنزا اشتباه گرفته میشوند، عبارتند از : سردرد، سرفه و گلو درد، دردهای عضلانی و مفصلی، تب، بثورات جلدی، اسهال و استفراغ، تورم گرههای لنفاوی و زخمهای دهانی
ایدز چگونه تشخیص داده میشود؟
علایمی نظیر تب، ضعف و کاهش وزن ممکن است علامتی از این باشند که فرد دارد به سمت ایدز پیش میرود. اگرچه معیار اصلی تشخیص ایدز بر اساس موارد زیر است:
- کاهش در تعداد سلولهای CD4 و رسیدن به کمتر از ۲۰۰ سلول در میلیمتر مکعب خون.
- حضور عفونتهای فرصتطلب خاص
هر چند در مرحله ایدز سیستم ایمنی به شدت آسیب میبیند ولی باز هم داروهای HIV میتوانند به افراد در این مرحله از عفونت نیز کمک کنند.
سلولهای CD4
سلولهای CD4، سلولهای سفید خونی هستند که نقش مهمی در سیستم ایمنی دارند. شمار سلولهای CD4 شاخصی از سلامتی سیستم ایمنی است. سیستم ایمنی، سیستم دفاعی طبیعی بدن علیه عوامل بیماریزا، عفونتها و بیماریها است. تعداد سلولهای CD4، شمار سلولهای CD4 موجود در یک میلیمتر مکعب خون است. تعداد بالاتر نشاندهندهی یک سیستم ایمنی قویتر است. شمار سلولهای CD4 فردی که مبتلا به عفونت HIV نیست، میتواند چیزی بین ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ باشد. افرادی که با عفونت HIV زندگی میکنند و دارای شمار CD4 بیش از ۵۰۰ هستند، نیز در شرایط سلامتی مناسبی به سر میبرند. اما افراد دارای عفونت HIV که دارای تعداد CD4 زیر ۲۰۰ هستند، در خطر بالای ابتلا به ییمار های جدی قرار دارند. تمام افرادی که مبتلا به این بیماری هستند باید تحت درمان HIV قرار گیرند و این خصوصا برای افرادی که دارای CD4 کمتری هستند، حیاتی است.
اگر فردی که این عفونت را به همراه دارد، درمانی برای بیماریاش دریافت نکند، شمار CD4 او با گذشت زمان کاهش مییابد. هر چه این تعداد کمتر شود، آسیبهای بیشتری به سیستم ایمنی وارد شده و خطر بیماری بیشتر میشود. با قرار گرفتن تحت درمان خاص این بیماری، تعداد سلولهای CD4 باید به تدریج افزایش پیدا کند.
نمودار زیر بار ویروسی (viral load) و تعداد سلولهای CD4 در فرد مبتلا به عفونت HIV را که تحت درمان قرار نگرفتهاست، نشان میدهد. به طور کلی مراحل این بیماری عبارتند از مرحله عفونت حاد (acute infection)، عفونت بدون علامت (asymptomatic infection)، مرحله علایم (symptomatic) و نهایتا مرحلهی رسیدن به ایدز:
تنوع در تعداد سلولهای CD4
تعداد سلولهای CD4 می تواند بین افراد مختلف، بسیار متغیر باشد. تعداد سلولهای CD4 ممکن است در پاسخ به عوامل مختلفی نظیر ورزش، کمبود خواب یا سیگار کشیدن دچار نوسان شود. به جای توجه بیش از اندازه به نتایج این آزمایش، بهتر است که روند تغییرات تعداد CD4 طی زمان بررسی شود. بهترین کار این است که برای تکرار اندازهگیری در زمان مشابه و به همان کلینیک مراجعه شود. اگر فرد در همان زمان دارای عفونت دیگری مانند آنفلوآنزا یا تبخال باشد، باید با کارشناس در مورد عقب انداختن زمان آزمایش شمارش سلولها مشورت کند.
درصد CD4
علاوه بر شمارش تعداد سلولهای CD4، گاهی درصد سلولهای CD4 هم اندازهگیری میشود. درصد سلولهای CD4، درصد سلولهای سفید خون (لنفوسیتها) که از نوع CD4 هستند، میباشد. سیستم ایمنی حاوی سلولهای مختلفی است. دو نوع مهم از لنفوسیتها عبارتند از سلولهای نوع T و سلولهای نوع B. سلولهای CD4 نوعی از سلولهای T هستند. بنابراین درصد سلولهای CD4، نشاندهندهی تعداد سلولهای CD4 نسبت به دیگر سلولهای ایمنی است. اگرچه به طور کلی توصیه نمیشود که درصد CD4 به عنوان معیار کلی سلامت سیستم ایمنی یک فرد بالغ مورد استفاده قرار بگیرد ولی میتواند در برخی شرایط سنجهی مفیدی باشد، برای مثال اگر درصد سلولهای CD4 از تعداد سلولهای CD4 بسیار متفاوت باشد، ممکن است نشاندهندهی مشکلات سلامتی دیگری باشد. یکی از مواردی که پزشک ممکن است درصد CD4 را اندازهگیری کند وضعیتی است که در آن تنوع زیادی در تعداد سلولهای CD4 بین یک آزمایش و آزمایش دیگر وجود دارد.
ارتباط گرههای لنفاوی متورم با HIV
HIV ویروسی است که روی سیستم ایمنی تاثیر میگذارد. گرههای لنفاوی نیز بخشی از این سیستم هستند. زمانی که فردی در معرض ویروس HIV قرار میگیرد، ممکن است گرههای لنفاوی او متورم شوند. یک گرهی لنفاوی، تودهی بافتی کوچک و لوبیاشکلی است که به عنوان بخشی از سیستم لنفاوی، در مبارزه با عفونتها نقش دارد. گاهی اشتباها به آنها غدد لنفاوی گفته میشود. غدهها سازنده یا ترشحکننده یک سری مواد خاص هستند در حالیکه گرههای لنفاوی تنها به عنوان فیلتر عمل میکنند.
یک گره لنفاوی در صورتی متورم در نظر گرفته میشود که اندازهی قطر آن بیش از یک سانتیمتر باشد. انواع مختلفی از عفونتها میتوانند موجب این وضعیت شوند. گرههای لنفاوی متورم میتواند یکی از نشانههای اولیه HIV باشد. گرههای لنفاوی موجود در گردن، کشاله ران و زیر بغل بیشتر تحتتاثیر این وضعیت قرار میگیرند. حدود ۶۰۰ گره لنفاوی در کل بدن وجود دارد. برخی در بافتهای عمیق هستند اما برخی دیگر به صورت خوشههایی نزدیک پوست قرار دارند. در جریان یک عفونت، فرد ممکن است آنها را در نواحی گردن، زیر بغل و کشالهی ران خود احساس کند.
افرادی که لازم است به پزشک مراجعه کنند:
- اگر گرههای لنفاوی آنها برای بیش از دو هفته متورم بودهباشد.
- اگر گرههای لنفاوی آنها سفت شده یا به نظر برسد در حال رشد سریعاند
- اگر پوست اطراف گرهها قرمز و ملتهب باشد
اگر فرد دارای گرههای لنفاوی متورم بوده و نیز دارای یکی از نشانههای کاهش وزن، تعرق شبانه، خستگی و کوفتگی یا تب مداوم باشد، باید حتما به پزشک مراجعه کند.
پزشک در ابتدا برای تشخیص علت تورم گرههای لنفاوی یک معاینهی فیزیکی انجام میدهد و سولاتی در مورد نشانهها و فعالیتهای اخیر فرد میپرسد. در این راستا ممکن است از نمونه خون یا بافت هم برای تشخیص استفاده کنند. مایع گره لنفاوی نیز ممکن است استخراج شده و کشت داده شود تا مشخص شود (در صورت وجود) چه نوع باکتریهایی در آن وجود دارند. علت تورم گرههای لنفاوی، یک بیماری ویروسی هم میتواند باشد. اگر فرد دچار تورم گرههای لنفاوی، اخیرا در معرض HIV قرار گرفته باشد، باید این موضوع را با پزشک در میان بگذارد. اگر HIV وجود داشته باشد، درمان زودهنگام در پیشگیری یا تاخیر پیشرفت ویروس موثر خواهد بود.
روشی جدید برای شناسایی ویروس پنهان HIV
محققین دانشگاه پیتزبورگ آمریکا موفق به توسعهی روشی شدهاند که میتوان ویروس پنهان شدهی HIV را با سرعت و صرف هزینهای کمتر شناسایی کرد. پیدا کردن راهی برای درمان بیماری ایدز یکی از موضوعات دنیای پزشکی به حساب میآید. رسیدن به این راه درمانی در گروی جواب به یک سوال ساده است: چگونه میتوان فهمید بیمار به طور کامل درمان شده است؟ ویروس HIV در لایههای مختلف سلولهای ایمنی بدن پنهان میشود و این ویژگی باعث شده که نتوان آن را بهراحتی تشخیص داد؛ برای تشخیص ویروس باید از آزمایشهای گران با صرف زمان بالا استفاده کرد.
دانشمندان دانشکدهی بهداشت عمومی دانشگاه پیتزبورگ آمریکا با انتشار مقالهای نسل جدیدی از آزمایشهای تشخیص HIV را معرفی کردهاند. آزمایش جدید ارزانتر، سریعتر با قابلیت بالای تشخیص ویروسهای پنهان است. بنابر نتایج منتشر شده میزان ویروس HIV پنهان شده در افراد درمان شده ۷۰ برابر بیشتر از تخمینهای قبلی به نظر میرسد.
دکتر پالگونی، رئیس بخش بیماریهای واگیر و میکروبیولوژی دانشگاه پیتزبورگ بیان میکند:
تمام تلاشها برای درمان بیماری ایدز روی از بین بردن ویروسهای پنهان شده متمرکز شدهاند. اگرچه ما به روشهای مفیدی برای درمان رسیدهایم اما همچنان ویروس HIV سرسختی زیادی در مقابل درمان از خود نشان میدهد. موفقیت تلاشهای صورت گرفته نیز در گرو توسعهی یک روش موثر برای شناسایی ویروسهای پنهان است تا از درمان بیمار اطمینان حاصل کنیم.
ویروس HIV با حمله به سلولهای CD4+ T منجر به آلوده شدن این سلولهای میشود. سلولهای T نوعی گلبول سفید هستند که نقش مهمی را در کنترل عفونتها بازی میکنند. درمانهای ضد رتروویروسی (Antiretroviral therapies) برای درمان بیماری ایدز سطح ویروس اچآیوی در خون فرد را کنترل میکنند طوری که میتوان یک ویروس در هر هزار سلول CD4+ T مشاهده کرد.
بر اساس آمار، ویروسهای HIV که با دیانای سلولهای T ترکیب میشوند در اکثریت مواقع ناموفق هستند؛ به این معنا که در ایجاد عفونت شکست میخورند. نکتهی مهم با شروع درمانهای رتروویروسی تشخیص ویروسهای ترکیب شده با دیانای و نحوهی تاثیرگذاری آنها است، بنابراین باید فهمید که این ویروسها قابلیت تکثیر خود یا بازگشت به نقطهی بحرانی و عود مجدد را دارا هستند یا خیر.؟
یک آزمایش اثربخش باید قابلیت تکثیر ویروس را گزارش کند. تا به امروز آزمایش Q-VOA یا Quantitative Viral Outgrowth Assay به عنوان بهترین آزمایش موجود برای این کار شناخته میشود. اما این آزمایش مشکلات بسیاری هم با خود به همراه دارد: هزینهی بالا، احتیاج به نمونهی خونی در حجم بالا، نیاز به نیروی کار زیاد، وقتگیر بودن و در نهایت این آزمایش تخمینی حداقلی از اندازهی مخزن ویروس پنهان شدهی HIV ارائه میدهد.
روش جدید توسعه داده شده TZA نام گرفته است. این روش با شناسایی ژنهایی که در زمان تکثیر ویروس فعال میشوند کار میکند، بنابراین شناسایی ویروس آسانتر خواهد شد. روش TZA سریعتر، ارزانتر، نیازمند نیروی کاری کمتر و همچنین نمونهی خونی کمتری است. دکتر پالگونی اضافه میکند:
با استفاده از این آزمایش نشان دادیم که بیمارهایی که در فرآیند درمان رتروویروسی شرکت کرده بودند و نشانههای بیماری را نشان نمیدادند تا ۷۰ برابر بیشتر از تخمینهای قبلی حامل مخزنهای ویروسی پنهان شده هستند. تخمینهای قبلی بر اساس آزمایش Q-VOA به دست آمدهاند. به دلیل روش متفاوت TZA در تشخیص ویروسهای تکثیرشونده میتوان به پیدا کردن راههای درمانی موثرتر امید داشت.
روش TZA مزیتهای زیادی نسبت به روشهای قبلی دارد که میتواند در تشخیص ویروس به خصوص در بین بیماران کودک کمک زیادی کند. همچنین میتوان به شناسایی ویروس HIV در گرههای لنفاوی و بافتهای بدن که ویروس مقاومت بیشتری از خود نشان میدهد، اقدام کرد.
ایدز
این مرحله از عفونت HIV، زمانی اتفاق میافتد که سیستم ایمنی به شدت آسیب دیدهباشد و نسبت به عفونتهای فرصتطلب آسیبپذیر شدهباشد. در حالت ایدز، تعداد سلولهای CD4 به زیر ۲۰۰ سلول در هر میلیمتر مکعب خون میرسد. همچنین اگر فردی دچار یک یا دو مورد از عفونتهای فرصتطلب شدهباشد، قطعنظر از تعداد سلولهای CD4، آن فرد مبتلا به ایدز در نظر گرفته میشود.
بدون انجام درمان، افرادی که به مرحلهی ایدز میرسند، معمولا حدود ۳ سال زنده میمانند. وقتی یک بیماری خطرناک از نوع عفونتهای فرصتطلب پیش آید، طول عمر مورد انتظار فرد مبتلا بدون انجام درمان، حدود یک سال خواهد بود. برای افرادی که مبتلا به ایدز تشحیص داده شدهباشند درمانهای ضد رتروویروسی (ART) کمک کنندهاست و میتواند موجب زندهماندن آنها شود. احتمالا انجام درمان برای افراد دارای HIV، بدون توجه به زمان آغاز این عفونت، مفید است اما افرادی که سریعا پس از درگیر شدن با HIV از درمانهای ART استفاده میکنند، مزایای درمانی بیشتری دریافت خواهند کرد نسبت به افرادی که وقتی به ایدز رسیدند، درمان را آغاز کنند.
در آمریکا بیشتر افراد دارای HIV به علت انجام درمانهای ART به مرحلهی ایدز نمیرسند و بیماری متوقف میشود. افراد دارای HIV که زودتر شناسایی شوند، میتوانند دارای طول عمری در حدود افرادی که دارای HIV نیستند، باشند. البته سرعت رسیدن افراد دارای HIV، به این مرحله متفاوت است و به عوامل زیادی از جمله پشتصحنهی ژنتیکی آنها، وضعیت سلامتی آنها قبل از عفونی شدن، تعداد ویروسی که آنها در معرض آن قرار گرفتهاند، زمان تشخیص عفونت و آغاز درمان، نحوهی مصرف داروها و دیگر فعالیتهای مرتبط با سلامتی نظیر رژیم غذایی و مصرف دخانیات بستگی دارد.
عفونتهای رایج در HIV و ایدز
سل: در کشورهای فقیر، سل رایجترین عفونت فرصتطلبی است که سراغ افراد دارای HIV میآید. این بیماری یکی از علتهای اصلی مرگ در بین افراد مبتلا به ایدز است.
سیتومگالوویروس: این ویروس تبخال در مایعات بدن نظیر بزاق، خون، ادرار، مایع منی و شیر وجود داشته و از این طریق نیز منتقل میشود. یک سیستم ایمنی سالم به این ویروس حمله میکند و آن را در بدن غیر فعال و خاموش میکند ولی اگر سیستم ایمنی ضعیف شده باشد، ویروس فرصتی به دست آورده و موجب ایجاد آسیب به چشم، مجرای گوارشی، ریهها و دیگر اندامهای بدن میشود.
کاندیدیازیس یا برفک: کاندیدیازیس یک عفونت مرتبط با HIV است. این عفونت قارچی باعث التهاب شده و پوشش ضخیم سفیدرنگی روی غشای مخاطی دهان، زبان، مری و یا واژن ایجاد میکند.
ﻣﻨﻨﮋﯾﺖ ﮐﺮﯾﭙﺘﻮﮐﻮﮐﯽ: مننژیت، التهاب غشاها و مایعات اطراف مغز و نخاع است. ﻣﻨﻨﮋﯾﺖ ﮐﺮﯾﭙﺘﻮﮐﻮﮐﯽ یک عفونت سیستم عصبی مرکزی است که در موارد HIV معمول بوده و توسط قارچی که در خاک وجود دارد، ایجاد میشود.
توکسوپلاسموزیس: این عفونت مرگبار توسط توکسوپلاسما گوندی، انگلی که عمدتا توسط گربهها انتشار مییابد، ایجاد میشود. گربههای آلوده انگل را همراه با مدفوع دفع میکند و این انگل سپس به دیگر حیوانات یا انسانها منتقل میشود. با رسیدن انگل به مغز ، تشنج اتفاق خواهد افتاد.
کریپتوسپوریدیوزیس: این عفونت توسط یک انگل رودهای که معمولا در حیوانات یافت میشود، ایجاد میشود. هنگامی که انسان آب یا غذای آلوده به این انگل را مصرف کند، این انگل به او منتقل میشود. انگل در رودهها و مجاری صفراوی رشد کرده و موجب اسهال شدید و مزمن در افراد مبتلا به ایدز میشود.
حذف موفقیتآمیز ویروس HIV از بدن موش با روش کریسپر
محققین با استفاده از روش CRISPR/cas9 موفق به حذف کامل دیانای HIV-1 از بدن موشهای مورد آزمایش شدند.
پیدا کردن راه درمانی موثر و دائمی برای مبارزه با عفونت ناشی از ویروس HIV به دلیل ویژگیهای خاص این ویروس و پنهان شدن آن در دیانای فرد تا به امروز نتیجهی چشمگیری نداشته است. با این حال پژوهشگران دانشکدهی پزشکی دانشگاه Temple با همکاری گروهی از دانشگاه پیتزبورگ با استفاده از تکنیک CRISPR توانستهاند که دیانای ویروس HIV را از ژنوم یک موجود زنده جدا کنند. نتیجهی این آزمایش میتواند امیدها برای پیدا شدن راهی برای درمان بیماری ایدز را افزایش دهد.
بنابر اطلاعات ارائه شده، برای اولین بار این گروه موفق به توقف کامل فرآیند همانندسازی دیانای HIV-1 و حذف ویروس از سلولهای عفونی میان موجودات زنده شدهاند. نتایج بدست آمده به وسیلهی تکنیک کریسپر- cas9 میسر شده است. تکنیک کریسپر (CRISPR) روشی برای ویرایش محتوای ژنوم به حساب میآید که میتواند آیندهی درمان بسیاری از بیماریها را متحول کند.
در سال ۲۰۱۶، همین گروه تحقیقاتی با انتشار مقالهای ادعا کرده بودند که میتوان با استفاده از روش کریسپر و آنزیم cas9 دیانای ویروس HIV را از بیشتر سلولهای آلوده در یک موش تراریخته حاوی دیانای ویروس در ژنوم خود پاک کرد. اگرچه این مقاله وارد فاز عملی نشده بود، اما مقالهی تازه منتشر شده با عملیاتی کردن روش نشان میدهد که تکنیک CRISPR در پاکسازی ژنوم موثر است. دکتر هو در این مورد بیان میکند:
مطالعهی جدید کاملتر به حساب میآید. مطالعهی قبلی ما به داشتن یک استراتژی تحقیقاتی و رسیدن به یک نتیجهی کلی کمک زیادی کرده است. روش کریسپر روی دو گروه نمونهی دیگر از موشها نیز عملیاتی شده است. یکی از این گروهها به عفونت حاد HIV مبتلا و دیگری به وسیلهی سلولهای ایمنی بدن انسان حاوی ویروس HIV نهفته عفونی شده بودند.
در نمونهی اول که شامل یک موش تراریخته بود، پژوهشگران موفق به از کار انداختن دیانای HIV-1 و کاهش سرعت فرآیند همانندسازی RNA این ویروس تا ۹۵ درصد شدند. در موشهای مبتلا به عفونت حاد EcoHIV (مشابه نمونهی انسانی HIV-1) نیز نتیجهای مشابه گرفته شد. دکتر خلیلی از دیگر اعضای گروه تحقیقاتی اضافه میکند:
در نمونهی دوم عفونت به صورت فزایندهای در سلولهای موش در حال تکثیر بود. با استفاده از تکنیک کریسپر توانستیم جلوی فرآیند همانندسازی دیانای را بگیریم و به صورت سیستماتیک عفونت را در بدن موش کنترل کنیم. بهرهوری پاکسازی در این نمونه به ۹۶ درصد رسید.
دکتر هو در مورد گروه سوم که به وسیلهی سلولهای انسانی آلوده به ویروس، شامل سلولهای T، مبتلا به عفونت شده بودند توضیح میدهد:
موشهای این گروه حامل ویروس نهفتهی HIV در ژنوم سلولهای T انسانی بودند. در این وضعیت، شناسایی ویروس به سختی انجام میگیرد. خوشبختانه با استفاده از روش CRISPR/Cas9 قطعهی ویروسی از محل اختفای خود درون سلولهای انسانی در بافتهای موش جداسازی شد.
در تمامی این سه گروه، محققین از ذرات نوترکیب adeno-associated vector یا rAAV به منظور جابهجایی آنزیم cas9 استفاده کردند. دکتر هو دلیل این انتخاب را بیان میکند:
استفاده از یکی از زیرمجوعههای rAAV با نام AAV-DJ/8 به ما این اجازه را میداد تا سروتیپهای گوناگونی را به طیف بیشتری از سلولها حمل کنیم تا کارایی سیستم CRISPR/Cas9 افزایش پیدا کند. همچنین این ذرات نوترکیب بازمهندسی شدند و حالا قادر به حمل ۴ نوع RNA هستند. این آرانایها طوری طراحی شدهاند که دیانای HIV-1 یکپارچه شده با ژنوم سلول میزبان را جدا سازند و مانع تغییرات جهشی HIV-1 میشوند.
اما موفقیت این روش چگونه ارزیابی شد؟ پژوهشگران این گروه از نوع جدیدی از سیستم تصویربرداری زیستتابی یا bioluminescence استفاده کردند. دکتر خلیلی در مورد این روش میگوید:
سیستم تصویربرداری ما این امکان را دارد تا مکان سلولهای آلوده به HIV-1 را ردیابی کند. بنابراین قادر خواهیم بود تا فرآیند همانندسازی و مکانهای اختفای HIV-1 را به صورت همزمان مشاهده کنیم.
مطالعهی حاضر جهشی بلند به سمت درمان قطعی بیماری ایدز به حساب میآید. دکتر خلیلی ادامه میدهد:
مرحلهی بعدی تحقیق ما شامل آزمایش این روش روی جانوران بیشتر، مخصوصا پستانداران راستهی نخستیسانان خواهد بود. در جهت افزایش کارایی این روش و حذف کامل دیانای HIV-1 از سلولهای T آلوده و پاکسازی ویروس از بخشهای مهم بدن همچون سلولهای مغزی، نیازمند تکرار آزمایشها در نمونههای بیشتر حیوانی هستیم. هدف نهایی رسیدن به آزمایشهای بالینی است.
نتایج این پژوهش علمی را میتوانید در نشریهی Molecular Therapy مطالعه کنید.
درمان HIV چیست؟
درﻣﺎن ﺿﺪ رﺗﺮووﻳﺮوﺳﻲ (ART) یعنی استفاده از داروهای HIV برای درمان عفونت HIV. افراد تحت این درمان، به طور روزانه ترکیبی از داروهای HIV را که یک رژیم HIV نامیده میشود، دریافت میکنند. ART از تکثیر ویروس HIV ممانعت میکند و مقدار این ویروس را در بدن کاهش میدهد. داشتن تعداد کمتری از ویروس HIV در بدن، از سیستم ایمنی حفاظت میکند و از پیشرفت عفونت HIV و تبدیل شدن آن به ایدز جلوگیری میکند. هر فردی که مبتلا به این عفونت است، باید از ART استفاده کند. البته ART نمیتواند، HIV را درمان کند ولی این داروها به افراد مبتلا کمک میکنند که زندگی طولانیتر و سالمتری داشتهباشند. ART خطر انتقال ویروس را نیز کاهش میدهد.
پیشگیری از انتقال HIV از مادر به کودک
منظور از انتقال HIV از مادر به کودک، انتشار ویروس HIV از زنی که با HIV زندگی میکند به فرزند او طی دوران بارداری، زایمان یا تغذیه از شیر او است. به علت استفاده از داروهای HIV و دیگر استراتژیها، خطر انتقال مادر به کودک میتواند تا دو درصد و حتی کمتر شود. خطر انتقال مادر به کودک در موارد زیر کمتر است:
- HIV در دوران بارداری به سرعت تشخیص داده شود (یا قبل از این که فرد باردار شود).
- زنان دارای HIV، طی دوران بارداری و زایمان داروهای HIV دریافت کنند. در برخی شرایط عمل سزارین برنامهریزی شده انجام شود.
- نوزادان متولد شده از زنان دارای HIV، برای ۴ تا ۶ هفته پس از تولد، داروهای HIV دریافت کنند و شیر مادر را نخورند.
آیا آزمایش HIV برای زنان باردار توصیه میشود؟
مرکز پیشگیری و کنترل درمان (CDC) توصیه میکند که تمام زنان باردار یا زنانی که قصد دارند باردار شوند، بهتر است یک آزمایش HIV بدهند. زنان باردار دارای HIV، داروهای HIV را برای کاهش خطر انتقال مادر به کودک و نیز برای حفاظت از سلامتی خودشان دریافت میکنند. توصیه شدهاست که هر فرد دارای HIV باید از داروهای HIV استفاده کند. این داروها به افراد مبتلا کمک میکنند که دارای عمر طولانیتر و زندگی سالمتری باشند و نیز احتمال انتقال HIV را نیز کاهش دهند.
چگونه داروهای HIV از انتقال این ویروس از مادر به کودک جلوگیری میکنند؟
نحوهی عملکرد داروهای HIV، پیشگیری از تکثیر این ویروس است و از این راه، تعداد این ویروس یا بار ویروسی بدن را کاهش میدهند. داشتن تعداد کمتری HIV در بدن از سلامتی یک زن محافظت میکند و در عین حال احتمال انتقال HIV به کودکش را طی دورهی بارداری و زایمان کاهش میدهد.
برخی از داروهای HIV از طریق جفت از زن باردار به جنین منتقل میشود. این داروها، از جنین در برابر عفونت HIV به ویژه طی زایمان طبیعی نوزاد و زمانی که او از مجرای تولد عبور میکند و در معرض ویروس HIV موجود در خون یا دیگر مایعات مادر قرار میگیرد، محافظت میکند. در برخی شرایط زن دارای HIV ممکن است برای کاهش خطر انتقال ویروس به فرزند طی زایمان طبیعی، عمل سزارین انجام دهد. نوزادان تولد یافته از مادران دارای HIV برای ۴ تا ۶ هفته پس از تولد داروهای HIV را دریافت میکنند. داروهای HIV خطر عفونیشدن را در نتیجهی ویروس HIV که ممکناست طی زایمان وارد بدن نوزاد شده باشد، کاهش میدهند.
آیا داروهای HIV برای بارداری خطرناک نیست؟
بیشتر داروهای HIV برای استفاده در دوران بارداری بیخطر هستند. به طور کلی داروهای HIV خطر نقایص تولد را افزاییش نمیدهند. پزشکان میتوانند مزایا و خطرات داروهای خاص HIV را برای کمک به زنان دارای HIV بگویند تا آنها تصمیم بگیرند که چه داروهایی را طی دوران بارداری استفاده کنند.
آیا راههای دیگری نیز برای جلوگیری از انتقال ویروس HIV به کودک وجود دارد؟
از آن جایی که ویروس HIV می تواند از طریق شیر مادر انتقال پیدا کند، زنان دارای HIV، نباید به نوزادان خود شیر بدهند. گزارشهایی در مورد عفونی شدن کودکانی که غذای جویده شده توسط فرد دارای HIV را خوردهاند، وجود دارد، بنابراین نباید به بچهها غذای از پیش جویده شده داد.
چه زمانی باید زنان باردار دارای HIV شروع به مصرف داروهای HIV کنند؟
تمام زنان باردار مبتلا به HIV باید هر چه زودتر اقدام به مصرف دارو کنند. به طور کلی زنانی که در هنگام باردار شدن در حال مصرف این داروها بودهاند باید در کل دوران بارداری هم مصرف این داروها را ادامه دهند. انتخاب یک رژیم دارویی HIV برای استفاده در دوران بارداری بستگی به عوامل مختلفی از جمله استفادهی گذشته و حال آن زن از داروهای HIV، دیگر مشکلات پزشکی که او ممکناست داشته باشد و نتایج آزمونهای تست مقاومت دارویی دارد. به طور کلی زنان باردار دارای HIV هم باید همان رژیمهای دارویی توصیهشده برای افراد بالغ غیر باردار را مصرف کنند مگر اینکه خطر تاثیرات جانبی شناختهشده برای یک زن باردار یا فرزندش از مزایای آن رژیم دارویی بیشتر باشد. همچنین رژیم دارویی باید حتی با وجود تغییرات مرتبط با بارداری، قادر به کنترل HIV یک زن باشد.
در بیشتر موارد زنانی که در حال رعایت یک رژیم دارویی موثر HIV هستند، باید طی بارداری نیز همین رژیم را دنبال کنند. اما گاهی رژیم HIV یک زن ممکن است طی بارداری تغییر کند. برای مثال یک تغییر در داروهای HIV ممکن است لازم باشد تا از افزایش خطر اثرات جانبی طی دوران بارداری کم شود.
گاهی تغییر در مقدار یک داروی HIV میتواند به جبران تغییرات مرتبط با بارداری که موجب میشود جذب دارو برای بدن دشوارتر شود، کمک کند. اما قبل از انجام هر گونه تغییری در یک رژیم دارویی باید با پزشک مشورت شود.
آیا زنان دارای HIV باید مصرف داروهای خود را طی تولد نوزاد نیز ادامه دهند؟
خطر انتقال مادر به فرزند طی یک زایمان طبیعی که کودک در معرض خون و مایعات مادر قرار میگیرد، بیشترین مقدار است. طی زایمان، داروهای HIV که از طریق جفت از مادر به فرزند منتقل شدهاست، از انتقال ویروس به فرزند جلوگیری میکند. زنانی که در حال مصرف داروهای HIV هستند، وقتی زمان زایمانشان فرا میرسد، باید مصرف داروها را طبق برنامه ادامه دهند. زنان دارای بار ویروسی بالا (بیش از هزار کپی در میلیلیتر) یا نامشخص، در نزدیکی زمان زایمان باید یک داروی HIV را که رتروویر (زایدووودین) نامیده میشود، به صورت تزریق داخل وریدی دریافت کنند. این دارو به آسانی از راه جفت به جنین انتقال پیدا میکند و از او در برابر ویروسهای HIV که طی زایمان از مادر منتقل میشود، محافظت خواهد کرد.
آیا عمل سزارین خطر انتقال مادر به کودک را کاهش میدهد؟
یک عمل سزارین برنامهریزی شده، میتواند خطر انتقال HIV را در زنانی که دارای بار ویروسی بالا یا ناشناختهای در نزدیکی زایمان هستند، کاهش دهد. عمل سزارین برای کاهش خطر انتقال مادر به کودک برای هفتهی ۳۸ ام بارداری، یعنی ۲ هفته زودتر از زمان مورد انتظار زایمان، برنامهریزی میشود.
آیا زنان دارای HIV باید مصرف داروها را پس از تولد نوزاد هم ادامه دهند؟
استفاده مداوم از داروهای HIV از پیشرفت ویروس و ایجاد بیماری ایدز جلوگیری میکند و خطر انتقال ویروس HIV را هم کاهش میدهد. البته در مورد ادامه همان داروها بعد از زایمان یا تغییر آنها باید با پزشک مشورت کرد.
به طور کلی نوزادان متولد شده از مادران دارای HIV داروی رتروویر را برای ۴ تا ۶ هفته بعد از تولد دریافت میکنند. هنگامی که این دوره ۴ تا ۶ هفتهای مصرف رتروویر به پایان رسید، نوزادان دارویی به نام باکتریم دریافت میکنند. این دارو موجب پیشگیری از ابتلای نوزاد به نوعی ذاتالریه (Pneumocystis jirovecii) که در افراد دارای HIV بروز میکند، میشود. اگر آزمایش HIV نشان دهد که یک نوزاد دارای HIV نیست، مصرف باکتریم متوقف میشود.
نوزادان متولد شده از مادران دارای HIV چه زمان باید برای HIV مورد آزمایش قرار بگیرند؟
آزمایش HIV معمولا در زمانهای ۱۴ تا ۲۱ روزگی، ۱ تا ۲ ماهگی و دوباره ۴ تا ۶ ماهگی روی نمونه خون نوزاد انجام میشود.
برای اطمینان حاصل کردن از اینکه یک نوزاد HIV ندارد:
نتایج دو آزمایش ویروسشناسی باید منفی باشد. نخستین نتیجهی منفی باید حاصل آزمایشی باشد که وقتی نوزاد یک ماهه یا بزرگتر است، انجام شده باشد و دومی باید حاصل آزمایشی روی نوزاد ۴ ماهه یا بیشتر باشد.
برای اطمینان حاصل کردن از اینکه نوزادی دارای HIV است:
نتایج حاصل از دو آزمایش ویروسشناسی باید مثبت باشد. اگر نتایج آزمایشها نشاندهندهی این باشد که نوزاد HIV مثبت است، رژیم دارویی نوزاد از رتروویر به ترکیبی از داروهای HIV، تغییر میکند.
شیوع HIV و ایدز در خاورمیانه
منطقهی خاورمیانه و شمال آفریقا (Middle East and North Africa :MENA) دارای پایینترین شیوع HIV در جهان هستند (۰/۱ درصد). در این منطقه در سال ۲۰۱۶، تعداد ۲۳۰ هزار فرد دارای HIV ثبت شدند. کشورهای جنوب آفریقا دارای بیشترین شیوع را در بین کل مناطق دارند (۷/۱ درصد). البته علیرغم شیوع کم، منطقهی MENA در حال تبدیل شدن به یک منطقهی نگرانکننده است. در سال ۲۰۱۶، MENA به همراه اروپای شرقی و آسیای مرکزی، منطقهای بود که شاهد مرگ افراد بالغ مبتلا به ایدز بود (۱۱ هزار مورد). این امر نتیجهای از دسترسی بسیار ضعیف به درمانهای ضدرتروویروسی (ART) بودهاست: تنها ۲۴ درصد افراد نیازمند به درمان به آن دسترسی داشتند؛ رقمی که بسیار پایینتر از استانداردهای جهانی است. علاوه بر این، در سال ۲۰۱۶ حدود ۱۸ هزار مورد جدید عفونت HIV مشاهده شده است (یعنی تنها یک کاهش ۴ درصدی در شیوع نسبت به سال قبل). بیش از نیمی از عفونتهای جدید ثبت شده طی این سال مربوط به ایران، سودان و سومالی بودهاند. راههای انتقال این بیماری بین کشورهای مختلف این مناطق متفاوت است. برای مثال در ایران، لیبی و مراکش بیشترین شیوع در انتقال بیماری مربوط به افرادی که مواد مخدر تزریق میکنند و شبکهی روابط جنسی آنها است. در کشورهایی نظیر سومالی و جیبوتی، عمده انتقال ویروس HIV مربوط به کارگران جنسی است.
اگرچه در سالهای اخیر پیشرفت چشمگیری در شناخت اپیدمی جهانی HIV صورت گرفتهاست ولی شناخت اپیدمی این بیماری در این منطقه با محدودیت روبهرو است و اطلاعات دقیقی در ارتباط با آمار مربوط به HIV و ایدز در دسترس نیست. در حال حاضر تنها ۴ کشور از ۲۳ کشور منطقه MENA دارای سیستم نظارتی دقیقی برای پی گیری اپیدمی خود هستند. به عنوان یک پیامد، منطقهی MENA از دستیابی به اهداف ۹۰-۹۰-۹۰، برنامهی مشترک ملل متحد برای کاهش این بیماری بسیار فاصله دارد. در سال ۲۰۱۶، در کشورهای این منطقه، تنها ۵۸ درصد افرادی که دارای HIV بودند، از وضعیت خود آگاهی داشتند و ۴۱ درصد افراد آگاه از مشکل، تحت درمان بودند و تنها ۶۶ درصد افراد تحت درمان، دارای وضعیت سرکوبی ویروس بودند.
طرح جهانی ۹۰-۹۰-۹۰ هدف درمانی بلند پروازانه شناسایی، درمان و سرکوب بیماری در ۹۰ درصد مبتلایان، برای پایان بخشیدن به اپیدمی ایدز
وضعیت عفونت HIV و ایدز در ایران
در سال ۲۰۱۶، جمهوری اسلامی ایران دارای ۵ هزار مورد جدید عفونتHIV بود و ۴ هزار مرگ مربوط به ایدز اتفاق افتاد. در سال ۲۰۱۶ ، ۶۶ هزار فرد دارای HIV وجود داشتند که از بین آنها ۱۴ درصد به درمان ضد رتروویروسی دسترسی داشتند (البته احتمالا آمار واقعی افراد دارای HIV خیلی بیشتر است). در بین زنان بارداری که با HIV زندگی میکردند، ۵۱ درصد برای جلوگیری از انتقال ویروس به فرزند تحت درمان بودند و از میان افراد دارای HIV، حدود ۸ درصد دارای بار ویروسی سرکوبشده بودند. در ایران اصلیترین عوامل انتشار این بیماری عبارتند از :
- افراد تزریقکننده مواد با شیوع ۹/۳ درصد
- کارگران جنسی با شیوع ۲/۱ درصد
از سال ۲۰۱۰، میزان عفونتهای جدید HIV تا ۲۱ درصد افزایش یافتهاست و مرگومیر ناشی از ایدز ۱۴ درصد کاهش پیدا کردهاست. استراتژی نخست کشور ایران در مقابله با این بیماری، ایمنی خون و اجرای برنامههایی برای افرادی که دارو تزریق میکنند، بودهاست که این تلاش به طور موثری پیشرفت اپیدمی در این گروه را متوقف کردهاست. پس از آن تمرکز برنامهها روی دیگر جمعیتها و نیز حذف انتقال مادر به کودک بودهاست.
راهکار جدید دانشمندان برای واکسن ایدز
ویروس ایدز یکی از معضلهای انسان مدرن امروزی است که با گذشت سالیان طولانی از شیوع آن، راهکار قابل توجهی برای ریشهکن کردنش ارائه نشده است. به تازگی دانشمندان توانستهاند که قسمت آسیبپذیر این ویروس را مشخص کنند و بر اساس آن راهکاری ارائه دهند.
محققان از مادهی جدیدی برای واکسن ایدز استفاده کردهاند که می تواند سلولهای ویروس آلوده را متوقف کند. این ماده که بخشی از HIV است "پپتاید تلفیقی" نام دارد و ساختار آن سادهتر از واکسنهای قبلی ایدز است. به همین دلیل این امیدواری وجود دارد که با کمک این واکسن جلوی رشد سلولهای آلوده گرفته شود و قبل از این که دیر شود بتوان بیماری را متوقف کرد.
عملکرد واکسن به این گونه است که بخش بیضرر ویروس را نشانه گرفته و بعد به آن حمله میکند و با این روش جلوی شیوع عفونت را میگیرد. طی ۳۰ سال گذشته واکسنهای مختلفی برای درمان ایدز ساخته شده است که هیچکدام از آن ها نتوانستهاند در طولانیمدت موثر واقع شوند.
چرا که ویروس ایدز ابتدا سیستم دفاعی بدن یعنی گلبولهای سفید را نابود میکند و بعد از خلع سلاح کردن بدن، آن را به کام مرگ میکشاند. از طرفی وقتی ویروس ایدز یک گلبول سفید را آلوده کرد، در سیستم ایمنی نامرئی عمل میکند.
بنابراین بهترین شانسی که برای از بین بردن این ویروس وجود دارد این است که قبل از این که سلولی را آلوده کند، به وسیلهی آنتی بادی نابود شود.
از طرفی برقراری چنین مکانیزمی واقعا دشوار است. اکنون میتوان فهمید که چرا پیدا کردن واکسن ایدز برای دانشمندان به یک چالش بزرگ تبدیل شده است. در سالهای گذشته تمرکز دانشمندان بیشتر بر روی ساخت آنتیبادی هایی بوده است که اثر درازمدت داشته باشند و روی بحث واکسن تاکید چندانی نداشتهاند.
آنچه که در این پژوهش نوآوری محسوب میشود این است که این بار پژوهشگران آنتی بادی را با توجه به نوع نادری از ویروس HIV در یک شخص ناشناس سنتز میکنند. در این صورت آنتیبادی قسمتی از ویروس را نشانه میگیرد که بیخطرتر است. بنابراین مبارزه، نتیجهی بهتری خواهد داشت.
وقتی که تیم تحقیقاتی حاضر در موسسهی ملی آلرژی و بیماریهای عفونی در ایالات متحده بر روی خود این فرد آزمایش انجام دادند، متوجه شدند که تا با حال با چنین مورد آنتیبادی خنثیکننده برخورد نداشتهاند.
مورد خاصی که در مورد این آنتیبادی وجود داشت این بود که میتوانست به سلول آمیخته با ویروس حمله کند. محققان در ژورنال Science گزارش دادهاند که: این نتیجه دستاورد مهمی به همراه دارد؛ چرا که ویروسها معمولا تلاش میکنند اجزای مهم خود را از حملهی آنتیبادی پنهان کنند.
نتیجهی آزمایشات به این نقطه محدود نشد و این آنتیبادی توانست که از پخش شدن عفونت HIV در بدن جلوگیری کند. ساز و کار خنثیسازی ویروس به این گونه است که آنتیبادی با اتصال به مولکول حیاتی ویروس، آن را از ادامهی فعالیت متوقف میسازد.
به منظور مشاهدهی اثر بخشی این آنتیبادی، ۲۴ بیمار مبتلا به ایدز مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در ۱۰ نفر از این افراد، آنتیبادی بخش آسیبپذیر ویروس را هدف قرار میدهد.
از آنجا که دیگر آنتیبادیهای ساخته شده مانند این مورد قوی عمل نکردهاند، پژوهشگران سعی بر این دارند که به کمک روشهای شبیهسازی کاری کنند که بدن، این آنتیبادی را تولید کند؛ چرا که اثرش در این حالت بلندمدتتر خواهد بود.
هر چند که این خبر امیدوارکننده است، اما هنوز زمان زیادی باقی مانده است تا تیم تحقیقاتی بتواند این واکسن را بر روی داوطلبان امتحان کند. در واقع وضعیت مشابه وقتی است که هدف مورد نظر پیدا شده است، اما باید به دنبال ساخت اسلحه بود. در حال حاضر ویروس HIV به تنهایی دو میلیون نفر را در ایالات متحده آلوده کرده است؛ از این رو هر گونه فعالیت و حرکت پژوهشگران برای توقف این روند ارزشمند محسوب میشود.
تولید پادتن جدید با توانایی مقابله با ۹۹ درصد از سویههای مختلف HIV
در یک پروژهی پژوهشی، پادتن جدیدی تولید شده است که میتواند تقریبا با تمام سویههای ویروس HIV مقابله کند. مطالعهای نوین موفق به تولید پادتنی شده است که میتواند ۹۹ درصد از سویههای HIV را از بین میبرد. پروتئین تولیدشده از سه پادتن خنثیکنندهی گسترده شکل یافته است و گفته میشود بیش از هر پادتن طبیعی دیگری که تاکنون کشف شده است، مؤثر خواهد بود.
پادتنهای پیشرفته
پژوهشی که توسط مؤسسهی ملی سلامتی ایالات متحده (NIH) با همکاری شرکت دارویی سانوفی انجام شده است، پادتنی با توانایی حمله به ۹۹ درصد از سویههای HIV ساخته است. انجمن بینالمللی ایدز این رویدادها را بهعنوان یک پیشرفت هیجانانگیز قلمداد کرده است.
بدن انسان به دلیل تغییرات و جهشهای ویروسی، برای مقابله با HIV با مشکل روبرو است. یک بیمار میتواند بهصورت همزمان سویههای منحصربهفرد فراوانی از عفونت را در بدن خود داشته باشد. گروه بسیار اندکی از افرادی که از HIV رنج میبرند، در نهایت واسطههایی برای مقابله با ویروس، در قالب پادتنهای خنثیکنندهی گسترده توسعه میدهند.
این پروتئینها توانایی کشتن سویههای فراوان HIV را بهصورت فوری خواهند داشت؛ بنابراین در این مطالعهی مشترک میان مؤسسهی ملی سلامتی ایالات متحده و سانوفی، پژوهشگران شروع به یافتن راهی برای به کنترل در آوردن این دفاع طبیعی کردند.
پژوهشگران تا اینجا توانسته بودند سه پادتن منحصربهفرد را بهمنظور تولید پادتن سهمشخصهای (Tri-specific) با یکدیگر ترکیب کنند. در حالی که مؤثرترین آنتیبادیهای رخداد طبیعی تنها میتوانند ۹۰ درصد از سویههای HIV را هدف قرار دهند، مشاهده شد که این پادتن سهمشخصهای میتواند علیه ۹۹ درصد از آنها اقدام کند. این پادتن حتی در غلظتهای پایین هم موفق بود. گذشته از این، آزمایشی روی ۲۴ میمون دارندهی پادتن فوق انجام شد. در این آزمایش، به میمونها ویروسهایی تزریق شد و آنها دچار هیچ عفونتی نشدند.
دکتر گَری نیبل از شرکت سانوفی، به BBC گفت: پادتنهای سهمشخصهای بهدلیل پهنای بیشتر توانایی بالاتری نسبت به هر آنتیبادی طبیعی دیگری که کشف شده است، دارند.
گام بعدی این پادتنهای قدرتمند، آزمایش بالینی است که انتظار میرود در سال ۲۰۱۸ اجرا شود.
هنوز کار زیادی باقی مانده است که باید انجام شود
ما طی چند دههی گذشته شاهد پیشرفتهای شگفتانگیزی در مبارزه با HIV بودیم. این پیشرفتها شامل شیوههای درمانی متفاوتی هستند که امروزه به لطف پویش آموزشی بسیار موفقی که در آفریقا اجرا شده است، در دسترس قرار گرفتهاند.
حقیقت این است که بدون جستوجو برای درمانهای بهتر در مورد ویروس HIV، هیچ مانعی از سر راه برداشته نمیشد. دانشمندان در آفریقای جنوبی در حال بررسی پسری ۹ ساله هستند که به نظر میرسد پس از دریافت درمان ضد ویروس (Antiretroviral Therapy) درمان شده است. در مطالعهای دیگر، پژوهشگران در حال بررسی توانایی گاوها برای تولید پادتنهای خنثیکنندهی گسترده، با هدف استفاده از آنها برای مبارزه با ویروس هستند.
با کمی خوشاقبالی، روش و اسلوب مبارزه بهسرعت تغییر خواهد کرد. در پایان سال ۲۰۱۵، ۳۶.۷ میلیون نفر در سراسر دنیا با HIV/َAIDS زندگی میکردند؛ آماری که بهروشنی مشخص میسازد کار بسیاری باقی مانده است که باید انجام شود. به هر روی، این پروژهی پژوهشی تازه و دیگر موارد مشابه آن ممکن است منجر به دستیابی به سطح جدیدی از پیشرفت در ارتباط با ویروس شوند.
سرطانهای رایج در HIV و ایدز
سارکوم کاپوسی: تومور دیوارهی رگهای خونی، این سرطان در افرادی که مبتلا به HIV نیستند، نادر است ولی در افراد HIV مثبت، معمول است. این بیماری به صورت زخمهای صورتی، قرمز یا بنفش روی پوست و دهان بروز میکند. در افرادی که دارای پوست تیرهتری هستند، رنگ این ضایعات ممکن است قهوهای تیره یا سیاه باشد. سارکوم کاپوسی میتواند ارگانهای داخلی از جمله مجرای گوارشی و ریهها را نیز درگیر کند.
لنفوم: این سرطان در سلولهای سفید خون حادث میشود. شایعترین نشانهی اولیه، تورم بدون درد گرههای لنفاوی در گردن، زیر بغل و کشاله ران است.
سارکوم کاپوسی
سارکوم کاپوسی، یک نوع سرطان سلولهای عروقی نسبتاً نادر میباشد که در انسانها شایع است و میتوان وجود آن در موجودات دیگر را انکار کرد. این بیماری باعث ظهور ضایعات پوستی قهوهای – صورتی رنگ بر روی انواع سطوح بدن شده و باعث ورم در این نواحی میشود. از آنجایی که این بیماری در حالت طبیعی بدن فعال نمیشود، میتوان آن را جزو بیماری های فرصتطلب دانست.
ویژگی مشترک اینگونه بیماریها، سرکوب شدن آن توسط سیستم ایمنی در حالت نرمال بدن و فعال شدن آن در صورت ضعف ایمنی میباشد. بروز این سارکوم با هرپس ویروس تیپ ۸ مرتبط است. این بیماری از اکتشافات موریتس کاپوشی پزشک اتریشی-مجارستانی است.
این بیماری اغلب در صورت ضعف دستگاه ایمنی بروز میکند. این ضعف نیز میتواند عوامل زیادی داشته باشد. یکی از مهمترین تضعیف کنندگان دستگاه ایمنی، بیماری ایدز میباشد؛ پس میتوان این بیماری را عامل اصلی ابتلا به بیماری سارکوم کاپوسی دانست.
پژوهشگران این بیماری را بر اساس نحوه ابتلا به چهار دسته تقسیم میکنند:
فرم کلاسیک: این حالت در نواحی مدیترانه ای و شرق اروپا شایع تر است و در اطراف انگشتان پا و پاشنه دیده میشود.
فرم آندمیک: این حالت سارکوم کاپوسی دو نوع دارد؛ نوع شایع در جهان و نوع شایع در نواحی زیر صحرای آفریقا. لازم است ذکر شود که این حالت ارتباط و وابستگی با ویروس HIV ندارد.
وابسته به ضعف دستگاه ایمنی: این بیماری معمولاً در جراحیهای پیونداعضا، در پذیرنده عضو ایجاد میشود که میتواند بر اساس تضعیف سیستمایمنی توسط جراحان یا انتقال ویروس HHV8 از عضو دهنده به عضو گیرنده باشد. پیشرفت این بیماری در افراد نسبت به انواع دیگر سریع تر است و انواع مختلفی دارد.
وابسته به ایدز یا اپیدمیک: این بیماری، حالت نسبتاً خطرناک تر و شدیدتری نسبت به انواع دیگر سارکوم کاپوسی دارد و در نقاط مختلف پوست از جمله صورت، گردن، پشت، شکم پدید میآید. در موقعیتهای حاد تر میتوان این زائدهها را در معده، ششها و و دیگر نواحی داخلی بدن نیز یافت.
روند تکثیر، پیشرفت و انتقال این بیماری در افراد معمولاً به آهستگی صورت میگیرد و معمولاً قابل درمان است. این بیماری اغلب کشنده نیست مگر آنکه در سطوح داخلی بدن پدید آید. میتوان گفت در تمامی فرمهای این سرطان، ویروسی به نام HHV8 جزو عوامل بیماری یافت میشود که به ویروس هرپس انسانی ۸ معروف است.
از نظر جغرافیایی میتوان نواحی مدیترانهای و آفریقایی را مهمترین مراکز شیوع و ابتلای این بیماری دانست که البته در قدیم تراکم بیماران در این نقاط بیشتر از نقاط دیگر، نسبت به زمان حال بودهاست. با این که این بیماری آنچنان شایع نبوده و نیست ولی مردان یهودی و مدیترانهای بیشتر به این بیماری دچار میشدند. از آنجایی که دانشمندان، نقاط آفریقایی را محل تولد و مرکز شیوع ویروس HIV میدانند، میتوان این نقاط را دیگر مرکز بیماری سارکوم کاپوسی دانست؛ چرا که گفته شد ویروس HIV (عامل ایدز) مهمترین عامل ابتلا به این سرطان میباشد.
از آنجایی که این سرطان وابستگی زیادی با ویروس HIV دارد، راههای انتقال آن هم شبیه به این بیماری میباشد که میتوان استفاده از سرنگ مشترک، فعالیت جنسی کنترل نشده و … را نام برد. بطور کلی هرگاه که عاملی باعث تضعیف دستگاه ایمنی بدن شود، درصد ابتلا به این سرطان به شدت افزایش مییابد.
شیوع این بیماری در میان مردان بیشتر است و محدوده سنی ابتلا، به فرم بیماری بستگی دارد. از نظر ژنتیک نیز اگر ژن ضعف ایمنی در شخصی وجود داشته باشد، احتمال ابتلا در آن فرد بالا میرود.
علایم
زخمهای سارکوم کاپوسی به صورت خال، لکه یا شبه جوش بر روی سطح پوست در رنگهای قرمز، بنفش، قهوهای یا سیاه پدید میآید. این زخمها معمولاً بر روی سطح پوست یافت میشوند ولی میتوانند در مکانهای دیگر نیز انتشار یابند؛ مخصوصاً در دهان، سطوح دستگاه گوارش و سطوح دستگاه تنفسی. این انتشار میتواند بسیار کند یا ناگهانی باشد و به میزان خطر و شدت بیماری بستگی دارد.
در بیشتر مواقع بیماری سطح پوست پایینتنه، پشت، صورت، دهان و اندام تناسلی را تحت پوشش قرار میدهد. نوع پدیدار شدن میتواند به صورت لکه ساده تا پلاک یا حتی زخم بستری باشد که میتواند باعث تخریب نقاطی از پوست شود. این زخمها میتوانند بدون درد یا دردناک باشند ولی اغلب به سادگی خونریزی خواهند کرد.
در ۳۰٪ موارد سطوح داخلی دهان مورد هجوم قرار میگیرد و اغلب، زخمها بروی کام دهان و سپس لثهها ایجاد میشوند. این زخمها در دهان به راحتی در مواردی مانند جویدن آسیب میبینند و خونریزی میکنند و میتوانند فرایندهایی مانند خوردن یا حرف زدن را در فرد مختل کنند.
در ۴۰٪ از مواقع ابتلا به سارکوم کاپوسی، بیماری دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار میدهد. معمولاً از این اثرات، جدا از اثرات ظاهری، میتوان کاهش وزن، درد شکم، تهوع و استفراغ، اسهال و … را نام برد.
پوشش دستگاه تنفسی توسط بیماری میتواند تنگی نفس، سرفه، سرفه خونی، درد سینه و … را بوجود آورد. تشخیص این پوشش میتواند از طریق انجام برانکوسکوپی بر روی فرد انجام شود که در صورت تشخیص مثبت، میتوان به وضوح زخمها و غدههایی را بر روی سطوح دستگاه تنفسی فرد مشاهده کرد.
انتقال
این بیماری (شبیه ایدز) به صورت عادی از فردی به دیگران منتقل نمیشود و نیازی به قرنطینه و طرد افراد مبتلا به سارکوم کاپوسی نیست. این بیماری از دو روش عمده منتقل میشود؛ بزاق دهان و خون. در نتیجه طیف عظیمی از فعالیتهای جنسی (حتی بوسیدن)، پیوند اعضا، انتقال خون، جراحی و دیگر فعالیتها که در طی آن بزاق فرد مبتلا یا خونش به فرد دیگری میرسد، میتواند ریسک ابتلا را افزایش دهد. پس برای پیشگیری از انتقال این بیماری، پیش از هرگونه از فعالیتهای نام برده شده، لازم است که افراد از عدم ابتلا به این بیماری مطمئن شوند.
درمان
راههای درمان زیادی برای این بیماری وجود دارند که به شدت، پیشرفت و گسترش زخمها در بدن بستگی دارند و از درمانهای موضعی شروع و به پرتو درمانی و شیمی درمانی میرسند. در بسیاری از موارد، استفاده از داروهای ضد ویروس، گروه HAART بهترین راه برای درمان سارکوم کاپوزی فعال میباشد. این روش ممکن است حتی ضایعات پوستی را نیز از بین ببرد. از سایر روشها میتوان برداشت مستقیم، رادیوتراپی،شیمیدرمانی، کرایوتراپی، تزریق وینکریستین و… را نام برد.
درمان موضعی: اگر تنها تعداد اندکی ضایعات پوستی دارید، ممکن است تصمیم بگیرید که آنها را حذف کنید. این کار سارکوم کاپوزی را درمان نمیکند، اما تا حد زیادی میتواند ظاهر شما را بهبود بخشد. این کار میتواند به یکی از این روشها انجام شود:
- انجماد با نیتروژن مایع پرتو درمانی برداشتن با جراحی تزریق داروهای ضدسرطان مانند دوکسیل یا اینترفرون آلفا درمان با ژل پنرتین(رتینوئیک اسید)
- شیمی درمانی فراگیر برای درمان سارکوم کاپوزی که به اندامهای مختلف گسترش یافتهاست بکار میرود.
بیماری لنفوم
لنفوم (به انگلیسی: Lymphoma) گروهی از تومورهای یاختههای خونی است که از لنفوسیتها به وجود میآید. گاهی واژه لنفوم تنها به تومورهای سرطانی اشاره دارد و به همه تومورها اطلاق نمیشود. نشانگان این بیماری شامل این موارد هستند: بزرگ شدن غدد لنفاوی که معمولاً بدون درد هستند، تب، تعرق، خارش، کاهش وزن، احساس خستگی و دیگر علائم. تعرق معمولاً در شب صورت میگیرد.
دو گونه عمده لنفوم، لنفوم هوچکین (HL) و لنفوم غیر هوچکینی (NHL) میباشند. این بیماری شامل دو نوع دیگر نیز میباشد. مولتیپل میلوما و بیماریهای پرولیفراتیو دستگاه ایمنی نیز از سوی سازمان بهداشت جهانی (WHO) جزء این دسته شناخته شدهاند. حدود ۹۰٪ بیماران دچار لنفوم غیر هچکینی هستند که زیر مجموعههای بسیاری را در بر میگیرد مثل لنفوم جلدی سلول تی. لنفوم زیر مجموعهنئوپلاسمها است، که به آنها تومور بافتهای خون ساز و لنفاوی میگویند.
در ایالات متحده لنفوم ششمین سرطان شایع در بین بالغین و سومین سرطان سرطان شایع در کودکان میباشد. لنفومها به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: لنفوم هوچکین (Hodgkin's Lymphoma) و لنفوم غیرهوچکین(Non-Hodgkin's Lymphoma). تفاوت این دو بیماری در نوع و سرمنشاء سلول بدخیم است. علاوه براین، سیر این دو بیماری و پاسخ آنها به درمان نیز تفاوت قابل توجهی نشان میدهد.
علائم
در اکثر موارد اولین علامت لنفوم بزرگی و تورم یک یا چند غده ی لنفاوی می باشد. این غدد متورم ممکن است از زیر پوست قابل لمس باشند واغلب بدون درد می باشند. این علامت بیشتر در غدد لنفاوی گردن، کشاله ی ران، زیر بغل یا معده دیده می شود.
غدد لنفاوی عمقی تر بدن نیز ممکن است متورم شده و سبب ایجاد علائمی شوند به عنوان مثال: تورم غدد لنفاوی اطراف ریه ها می تواند سبب سرفه یا اختلالات تنفسی شود.
علائم دیگر لنفوم عبارتند از:
• تب
• کاهش وزن
• تعریق شبانه به گونه ای که لباس های بیمار خیس می شود.
تمامی این علائم می توانند به دلیل اختلالات دیگری غیر از لنفوم نیز ایجاد شوند ولی در صورتی که فرد این علائم را در خود مشاهده کرد باید به پزشک خود اطلاع دهد.
عوامل خطرساز لنفوم
عوامل خطرساز لنفوم هچکینی شامل: غفونتهای ناشی از اپشتین بار ویروس و وجود افرادی در خانواده که به این بیماری دچار بودهاند.
عوامل خطرساز لنفوم غیر هچکینی شامل: بیماریهای خود ایمنی، ایدز آلودگی به ویروس تی- لنفوتروپیک انسانی، خوردن مقادیر زیاد گوشت و چربی، داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی و برخی آفتکشها.
تشخیص
تشخیص این بیماری معمولاً از طریق خون، ادرار، یا تست مغز استخوان صورت میگیرد. بافت برداری از یک گره لنفاوی نیز میتواند مفید باشد. تصویر برداری پزشکی در مرحله بعد میتواند به کار گرفته شود تا تعیین کند که آیا سرطان گسترش پیدا کرده و در صورت گسترش در چه نواحی گسترش یافتهاست. سرطان میتواند در بسیاری از اعضاء گسترش پیدا کند: ششها، کبد، و مغز.
درمان
درمان بیماری میتواند ترکیبی از شیمیدرمانی، پرتودرمانی، نوردرمانی، درمان هدفمند و جراحی باشد. در لنفومهای غیر هچکینی، ممکن است غلظت پروتئین در خون به حدی افزایش یابد که انجام فرآیندی به نام پلاسمافرزیس ضروری گردد. صبر آگاهانه میتواند برای انواع خاصی از این بیماری مفید باشد.
شماری از گونهها قابل درمان هستند. بهطور کلی، میزان بقای پنج ساله بیماری در ایالات متحده برای لنفوم هوچکینی ۸۵٪ است. اما این میزان برای لنفوم غیر هچکینی ۶۹٪ است. در سطح جهان در سال ۲۰۱۲، شمار ۵۶۶۰۰۰ نفر به این بیماری مبتلا شدند و ۳۰۵۰۰۰ نفر از مبتلایان جان باختند.
این دسته از سرطان ۳–۴٪ همه سرطانها را در بر میگیرد. از این رو، این دسته، هفتمین گروه رایج سرطان است. در میان کودکان، این گروه سومین نوع رایج سرطان است. شیوع بیماری در کشورهای توسعه یافته بیشتر از کشورهای در حال توسعه است.
طبقهبندی
سازمان جهانی بهداشت لنفومها را به ۶ گروه اصلی طبقهبندی کردهاست که هر کدام از آنها نیز دارای زیر گروههایی میباشند:
نئوپلاسمهای لنفوییدی پیش ساز (Precursor Lymphoid Neoplasms)
لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی طبقهبندی نشده (B lymphoblastic leukemia / lymphoma NOS)
لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی با اختلالات ژنیتیکی متعدد
(B lymphoblastic leukemia / lymphoma with recurrent genetic abnormalities)
لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی با جابجایی t(9;22); bcr-abl1
لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی با جابجایی t(v;11q23); MLL rearranged
لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی با جابجایی t(12:21); TEL-AML1 & ETV6-RUNX1
لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی همراه با هیپرپلوییدی (hyperploidy)
لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی همراه با هیپوپلوییدی (hypodiploidy)
لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی با جابجایی t(5;14); IL3-IGH
لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی با جابجایی t(1;19); E2A-PBX1 & TCF3-PBX1
لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول تی (T lymphoblastic leukemia / lymphoma)
نئوپلاسمهای سلول بی بالغ (Mature B-Cell Neoplasms)
نئوپلاسمهای سلول تی و سلول ان-ک بالغ (Mature T-Cell & NK-Cell Neoplasms)
لنفوم هوجکین (Hodgkin lymphoma)
اختلالات لنفوپرولیفراتیو بعد از پیوند (Post-Transplant Lymphoproliferative Disorders)
نئوپلاسمهای هیستیوسیتیک و سلول دندریتیک (Histiocytic and Dendritic Cell Neoplasms)
نتایج پژوهش
1- با تمام راه حل های درمانی بیماری های ایدز و سرطان آشنا شدیم.
2- تغذیه های مفید این بیماری ها را به خوبی شناختیم.
3- با گونه های مختلف این بیماری ها آشنا شدیم.
4- راه های پیشگیری از بیماری ها رو به خوبی آموخته و با آنها آشنا شویم.
پرسش های جدید
1- آیا اطرافیان در بهبود بیماران مؤثر هستند؟
2- آیا این نوع بیماران با روحیه دادن به طور حتم زنده می مانند؟
3- آیا این بیماری ها را می توان با روش طب سنتی هم بر طرف ساخت؟
4- در سال های اخیر چه داروهایی برای این بیماری ها کشف شده است؟
5- در سال های اخیر چه شیوه هایی برای بهبود این بیماران کشف شده است؟
6- آیا می توان روزی را دید که دیگر این بیماری ها ریشه کن شده باشد و آن را حداقل در کشور خودمان مشاهده نکنیم؟
شیوه و ابزار گردآوری اطلاعات
شیوه گردآوری: با استفاده از مقالات و منابع الکترونیکی پروژه را با توکل به خدا آغاز کردیم و در نهایت به پایان رساندیم.
نام نویسنده:
ابزار گردآوری اطلاعات: ما برای گردآوری اطلاعات به منابع مکتوب (چاپی و الکترونیکی) مراجعه کرده ایم. ابزار ما شامل یادداشت و برگه های تحقیق، عکس، طلق و سیم بوده است و در روش مشاهده، مشاهدات خود را ثبت کرده ایم.
عیسی مسیح یا عیسی ناصری یا عیسی بن مریم (عبرانی: ישוע ]یشوع]، یونانی باستان: Ἰησοῦς ]ایسوس]) واعظ یهودی و شخصیت مرکزی در مسیحیت است. غالب مسیحیان اعتقاد دارند که وی پسر خدا است. او در شهر بیتلحم، از شهرهای ایالت ناصره منطقه یهودیه به دنیا آمد. مادر وی مریم بدون همسر باردار شد و پسری به دنیا آورد.
منابع اصلی برای بررسی زندگی عیسی چهار انجیل رسمی هستند، هرچند برخی محققان معتقدند که متنهای دیگر چون انجیل توماس نیز به اندازه چهار انجیل سنتی برای ترسیم تاریخی عیسی اهمیت دارند. اکثر پژوهشگران معتقدند که عیسی یک یهودی از ناحیه «جلیل» در شمال اسرائیل بود که از او بهعنوان یک معلم و شفابخش یاد میشد. محققان مسیحی اغلب اتفاق نظر دارند که او توسط یحیی غسل تعمید یافته و در اورشلیم تحت فرمان پونتیوس پیلاطس و به جرم آشوبگری علیه امپراتوری روم مصلوب شد. قطع نظر از اندک اتفاق نظرها و نتایج اینچنینی، مطالعات آکادمیک در گاهنگاری وقایع، پیام مرکزی تعلیمات عیسی، طبقه اجتماعی وی یا دلیل مصلوب شدنش تاکنون به نتایج قطعی نرسیدهاند. گرچه خیلی از محققان به انجیلها بهعنوان منابع تاریخی با احتیاط نگریستهاند، ولی اکثر محققان منتقد معتقدند حداقل بخشهایی از آنچه در انجیلها در خصوص زندگی عیسی بیان شده صحیح است.
نگاه مسیحیت به عیسی بر پایه اعتقاد به الوهیت عیسی، مسیح بودن او همان گونه که در عهد عتیق پیشگویی شدهاست و زنده شدن او پس از مصلوب شدنش است. مسیحیان غالباً عیسی را پسر خدا میدانند (که معمولاً اینطور تعبیر میشود که او خدای پسر، رکن دوم تثلیث است) که برای رستگاری و آشتی با خدا به روی زمین آمد. آنان همچنین به تولد معجزه وار عیسی از یک باکره، انجام معجزات، عروج به آسمان، و بازگشت مجدد او در آینده باور دارند. در حالی که اعتقاد به تثلیث بهطور گسترده توسط مسیحیان پذیرفته شدهاست، گروه کوچکی، دیدگاههای غیر تثلیثی راجع به الوهیت عیسی دارند.
موسی (به عبری: מֹשֶׁה [مُشِ] ) از شخصیتهای کتاب مقدس و نیز قرآن است. در نظر پیروان ادیان سامی (شامل یهودیت و مسیحیت و اسلام) وی از پیامبران بزرگ و بنام است و مطابق روایات سنّتی این دینها، قوم بنی اسرائیل را از مصر بیرون برد.
موسی پسر عمران پسر یصهر پسر قاهت پسر لاوی پسر یعقوب پسر اسحاق پسر ابراهیم. مادرش یوکابد دختر لاوی و خواهرش میریام (کُلثُم) بود. برادر بزرگ ترش هارون (آرون) نام داشت. بنا به روایت تورات و قرآن، مادر موسی او را در سبدی انداخته به رود نیل سپرد و همسر فرعون آسیه او را از آب گرفت. آسیه، فرعون (که وی احتمالاً همان رامسس دوم بوده) را راضی کرد که موسی را به فرزندی بپذیرند و موسی در دربار فرعون رشد یافت. موسی به جرم کشتن یک قبطی تحت تعقیب قرار گرفت و به مدین رفت. در آن جا هشت سال به کاهن مدین که بنا به روایت مسلمانان، شعیب، نام داشت، خدمت کرد. آن گاه باصفورا (صپوراه) دختر شعیب ازدواج کرد. بنا به اعتقاد یهودیان، مسیحیان، مسلمانان در بازگشت از مدین، به موسی از سوی خدا وحی شد و او به پیامبری بنی اسرائیل برگزیده شد. موسی به همراهی برادرش هارون به نزد فرعون رفت و او را به یکتاپرستی فراخواند. موسی سه سال از هارون کوچکتر بود و در زمان سخن گفتن با فرعون در مصر هشتاد سال داشت، هم چنین موسی بنی اسرائیل را در خروج از مصر رهبری کرد. بنا به اعتقاد یهود، ده فرمان، در کوه طور به موسی الهام شد که پایههای شریعت قوم یهود را تشکیل میدهد. موسی در نزد مسلمانان به کلیمالله مشهور است و یکی از پنج پیامبر اولوالعزم بهشمار میآید. بر اساس روایت تورات، موسی در زمان وفات صد و بیست سال داشت، بنا به اعتقاد یهود پس از موسی بنا به فرمان خدا، یوشع بن نون از یاران بسیار نزدیک او زمامدار و رهبر بنی اسرائیل شد.بسیاری از تاریخدان ها به وجود تاریخی او شک دارند.
تمرکز در لغت یعنی تراکم ، فشردگی مجموعه، چکیده، تمرکز در اصطلاح یعنی حفظ و نگهداری توجه و تمرکز حواس، روی موضوعی معین، بدون تمرکز حواس، یادگیری مثمر ثمر نخواهد بود. بنابر این همه افراد توانایی تمرکز دارند و تمرکز نسبی است یعنی کسی نمی تواند ادعا کند کاملا حواس پرت است و یا همیشه تمرکز حواس دارد.
کمبود خواب
اگر خواب کافی ندارید (هفت یا هشت ساعت خواب شبانه)، احتمالا دچار افکار آشفته هستید و در مدیریت کارهای روزانهتان مشکل دارید. این واکنش طبیعی است و با استراحت کافی و زودتر خوابیدن میتوانید تمرکز خود را دوباره بهدست آورید.
اضطراب بیش از حد
اضطراب تأثیر مستقیمی روی تمرکز دارد زیرا در تقابل با بخشهای شناختی (قسمتهایی از مغز که وظیفهی تفکر سریع و دقیق را دارند) عمل میکند. در نتیجه عصبی و مضطرب بودن تمرکز را دشوارتر میکند.
کمتحرکی و ورزش نکردن
تحقیقات نشان داده ورزش منظم ذهن را آگاه و فعال نگه میدارد و قدرت حافظه و یادگیری را افزایش میدهد. توجه به ورزش منظم در بزرگسالانی که اختلال توجه و تمرکز و ذهن بیقرار دارند، مهمتر است. ورزش منظم باعث میشود انرژی مضاعفی را که منجر به بیقراری میشود، مصرف کنید و خواب بهتری در شب داشته باشید.